Día de Muertos jest jednym z najważniejszych i najbardziej charakterystycznych świąt obchodzonych w Meksyku. Święto Zmarłych w Meksyku to okazja do celebracji, wspomnień oraz kultywowania tradycji, stanowiące swoiste kombo wierzeń ludowych oraz wpływu katolickich kolonizatorów. Jest to święto pełne kolorów, muzyki, tańca, jedzenia i radosnych obchodów.
Święto Zmarłych w Meksyku ma swoje korzenie w tradycjach prekolumbijskich ludów, takich jak Aztekowie, Zapotekowie czy Mixtekowie. Dla tych kultur śmierć nie była końcem, ale etapem w cyklicznym procesie życia. Uważano, że dusze zmarłych wracają do świata żywych podczas specjalnych określonych dni, aby być z bliskimi i cieszyć się życiem. Po przybyciu Hiszpanów w XVI wieku i kolonizacji Meksyku, wierzenia tubylcze zaczęły się łączyć z chrześcijaństwem. Día de Muertos zaczęło być obchodzone na początku listopada, w dniach święta Wszystkich Świętych oraz Dnia Zadusznego. W wyniku tego połączenia powstała unikatowa fuzja, która łączy w sobie zarówno aspekty religijne, jak i ludowe.
Ofrenda – ołtarz dla zmarłych
Centralnym elementem Día de Muertos jest stworzenie ofrendy, czyli ołtarza dedykowanego zmarłym. Rodziny tworzą te ołtarze w swoich domach lub na cmentarzach, dekorując je kwiatami, zdjęciami zmarłych, jedzeniem, napojami i innymi przedmiotami, które zmarli kochali za życia. Wierzy się, że ofrenda pomaga przyciągnąć dusze zmarłych do świata żywych, oferując im pociechę i wsparcie. Kolory pełnią ważną rolę podczas świętowania Día de Muertos. Najbardziej charakterystycznym kolorem jest pomarańczowy, kojarzący się z kwiatami marigold, które tradycyjnie są używane do dekoracji ołtarzy. Inne popularne kolory to różowy, purpurowy, czerwony, zielony i biały. Każdy z nich niesie ze sobą pewne symboliczne znaczenie, od radości przez miłość po czystość.
Słodkości i kulinaria
Jedzenie odgrywa ważną rolę w tradycji. „Pan de muerto”, czyli chleb zmarłych, to tradycyjne ciasto przygotowywane specjalnie na tę okazję. Inne popularne potrawy to tamales, mole i cukrowe czaszki, które są zarówno smakołykiem, jak i dekoracją.
Ciekawostki o Día de Muertos
1. UNESCO i Día de Muertos
W 2008 roku Día de Muertos zostało uznane przez UNESCO jako Niematerialne Dziedzictwo Kulturowe Ludzkości. Tym samym podkreślono jego znaczenie dla kultury meksykańskiej i wkład w globalne dziedzictwo kulturowe.
2. La Catrina
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Święta Zmarłych jest postać La Catrina, eleganckiej szkieletowej damy ubranej w arystokratyczne stroje. Ta ikona została stworzona przez meksykańskiego ilustratora José Guadalupe Posada na początku XX wieku i od tamtej pory stała się symbolem święta.
3. Papel Picado
Papel picado to ozdobne papierowe girlandy, które są często używane do dekoracji ołtarzy i innych miejsc obchodów. Każdy wycięty wzór ma swoje symboliczne znaczenie, często odnoszące się do natury, życia i śmierci.
4. Calaveras Literarias
To krótkie, często humorystyczne wiersze, które są pisane na cześć zmarłych. Calaveras literarias są czytane i dzielone się nimi wśród przyjaciół i rodziny w trakcie świętowania Día de Muertos.
5. Obchody poza Meksykiem
Choć Día de Muertos jest zdecydowanie meksykańską tradycją, jej obchody rozprzestrzeniły się na inne kraje, szczególnie te z dużą populacją meksykańską, takie jak Stany Zjednoczone.
6. Ścieżki z płatków kwiatów
Niekiedy rodziny tworzą ścieżki z płatków kwiatów marigold od ołtarza do drzwi domu. Wierzy się, że aromatyczny zapach kwiatów pomaga duszom zmarłych odnaleźć drogę do domu.
7. Muzyka i tańce
Obchody często są uświetnione muzyką i tańcem. Tradycyjne pieśni i tańce, takie jak „La Llorona” czy „Danza de los Viejitos”, są wykonywane na cześć zmarłych.
8. Odzież
W niektórych regionach Meksyku, zwłaszcza w Oaxaca i Michoacán, ludzie ubierają się w tradycyjne stroje i malują twarze, aby wyglądać jak szkielety, tworząc w ten sposób radosną i kolorową atmosferę, która łagodzi tematykę śmierci.
Día de Muertos ma ogormne znaczenie kulturowe i stanowi wyraz głęboko zakorzenionego w meksykańskiej kulturze szacunku dla przodków i zrozumienia cyklu życia. Uważa się, że śmierć jest integralną częścią życia, a Día de Muertos jest okazją do świętowania tej idei. W czasach współczesnej globalizacji Día de Muertos jest doskonałym przykładem tego, jak kultura może przetrwać i rozwijać się przez wieki, będąc jednocześnie źródłem inspiracji dla wielu artystów, pisarzy i muzyków na całym świecie.