Park Narodowy Jezior Plitwickich – Jeziora Plitwickie

Park Narodowy Jezior Plitwickich w Chorwacji to jeden z najstarszych i największych parków narodowych w Chorwacji. Znany z unikalnego krajobrazu jezior tufowych, jaskiń i wodospadów. W 1979 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Park przyciąga rocznie ponad milion turystów, co czyni go najpopularniejszym miejscem turystycznym w Chorwacji.

Park Narodowy Jezior Plitwickich został utworzony w 1949 roku i znajduje się na górzystym, krasowym terenie w środkowej części kraju, przy granicy z Bośnią i Hercegowiną. Zajmuje powierzchnię 296,85 km² i zlokalizowany jest na terenie powiatów Lika-Senj oraz Karlovac.

Na terenie parku znajduje się łącznie 16 jezior ułożonych w kaskady, które powstały z połączenia kilku małych rzek krasowych. Jeziora są ze sobą połączone i tworzą ciąg wodny wzdłuż którego w wyniku działania mchów, glonów i bakterii wytworzyły się naturalne tamy trawertynowe. Te naturalne bariery trawertynowe rosną z szybkością około 1 cm rocznie.

Jeziora podzielone są na górną i dolną grupę, tworzącą spływy z gór na wysokościach od 636 do 503 metrów na dystansie około 8 kilometrów. Ułożone są w kierunku południowo-wschodnim. Zajmują łączną powierzchnię około 0,77 mil kwadratowych, a woda wypływająca z najniższego jeziora tworzy rzekę Korana. Jeziora charakteryzują się różnorodnymi kolorami, od lazuru po zieleń, szarość lub błękit, które zmieniają się w zależności od zawartości minerałów lub organizmów w wodzie oraz kąta padania światła słonecznego.

Geograficzne położenie Jezior Plitwickich oraz charakterystyczne cechy klimatu przyczyniły się do rozwoju bogatej różnorodności biologicznej i wielu zjawisk naturalnych na tym obszarze. Chociaż region ten jest blisko śródziemnomorskiego obszaru klimatycznego, panuje tu umiarkowany klimat górski dzięki pasmu górskiemu Velebit, które oddziela wybrzeże od płaskowyżu Lika.

Park otoczony jest przez góry Mala Kapela od zachodu, a od wschodu przez górę Plješevica, która jednocześnie stanowi naturalną granicę z Bośnią i Hercegowiną. Obszar ten leży na płaskowyżu Plitwickim, otoczonym przez trzy góry z Alp Dynarskich: Plješevicę, Malą Kapelę i Medveđak. Zalesione stoki górskie pełnią funkcję naturalnych zbiorników wodnych i są siedliskiem dla wielu gatunków zwierząt. Różnica wysokości między południowymi górami a rzeką Korana na północy jest kluczowa dla różnorodności biologicznej regionu. Najwyższe wzniesienie w parku, Seliški vrh, osiąga 1279 m, a najniższe leży na wysokości 367 m nad rzeką Korana.

Park Narodowy otaczają skały krasowe, głównie dolomity i wapienie, które przyczyniają się do powstawania tak niesamowitych krajobrazów, barier tufowych i wodospadów. Na terenie parku można zwiedzić kilka jaskiń, do których należą jaskinia Golubnjača, Šupljara czy Mračna.

Fauna i Flora

Obszar Jezior Plitwickich jest znaczący ze względu na różnorodność występujących tu roślin i zwierząt, co jest wynikiem specyficznych warunków klimatycznych oraz izolacji geograficznej. Dzięki wczesnemu wprowadzeniu środków ochronnych i ograniczonemu rozwojowi przemysłowemu, krajobraz ten pozostał w zasadzie niezmieniony. Na jego terenie znajdują się lasy bukowe i jodłowe, w których żyje wiele gatunków zwierząt, w tym niedźwiedź brunatny. Park  jest bogato zalesiony, głównie bukami, świerkami i jodłami, cechuje się roślinnością alpejską oraz śródziemnomorską. Obszar wyróżnia się dużą różnorodnością siedlisk roślinnych, co wynika z różnorodności mikroklimatów, gleb i poziomów wysokości.

Na terenie parku stwierdzono występowanie 1267 rodzajów roślin z 109 różnych gatunków, z czego 75 gatunków jest endemicznych, co oznacza, że występują one wyłącznie na tym obszarze. Park jest także miejscem występowania 55 gatunków storczyków. Wśród endemicznych roślin można wymienić Edraianthus tenuifolius, Ranunculus scutatus czy Skylla litardierei, natomiast wśród innych rzadkich gatunków znajdują się Cypripedium calceolus, Ligularia sibirica oraz Tłustosz pospolity. Park narodowy obejmuje 29 842 ha, z czego lasy stanowią 22 308 ha, łąki 6957 ha, a obszary wodne 217 ha. W północno-zachodniej części parku znajduje się dziewiczy las Čorkova uvala o powierzchni 79,50 ha, gdzie wiek niektórych drzew określa się na nawet 700 lat.

Obszar parku narodowego to siedlisko różnych gatunków zwierząt i ptaków, w tym niedźwiedzia brunatnego, wilka szarego, orła, sowę, rysia europejskiego, żbika europejskiego i głuszca. Park zamieszkują również liczne pospolite gatunki. Fauna Jezior Plitwickich obejmuje około 50 gatunków ssaków. Odkryto tam 321 gatunków motyli, w tym 76 motyli dziennych i 245 ćmy. Naukowcy szacują, że dotychczas na tych terenach poznano i opisano dopiero około 40% populacji motyli. W rejonie parku tym stwierdzono obecność 12 gatunków płazów oraz kilka gatunków gadów, jak jaszczurka żyworodna, jaszczurka zielona, wąż kostkowy, Vipera berus, Vipera ammodytes i żółw błotny.

Jeziora Plitwickie są trzecie pod względem różnorodności ptaków wśród chorwackich parków narodowych z około 157 gatunkami, w tym 70 lęgowymi. Stwierdzono tam około 20 gatunków nietoperzy, w tym rzadki gatunek Plecotus. W jeziorach występują rodzime gatunki ryb, w tym pstrąg potokowy i pstrąg jeziorny, które rozwijały się niezależnie w różnych warunkach. W jeziorze Kozjak głównie występuje pstrąg jeziorny. Rozprzestrzenianie się porostów przy barierach tufowych sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się allochtonicznych gatunków ryb, co zagraża rodzimym pstrągom. W ekosystemie tego regionu obecne są także strzeble zwyczajne, salvelinus alpinus, pstrąg tęczowy, klenie europejskie i wzdręgi zwyczajne, co może być efektem zachodzących zmian klimatycznych. Liczba raków, która wcześniej spadała, obecnie znowu wzrasta. W jaskiniach krasowych regionu można spotkać rzadkie odmiany Proteus anguinus.

Historia Parku

Unikatowe zjawiska przyrodnicze tego obszaru zostały docenione dopiero po zakończeniu II wojny światowej i 8 kwietnia 1949 roku Jeziora Plitwickie otrzymały status parku narodowego, co wiązało się z wprowadzeniem rygorystycznych środków ochrony przyrody. W latach 60. XX wieku wybudowano nowoczesne drogi do Jezior Plitwickich, co spowodowało wzrost ruchu turystycznego. W tym czasie powstało kilka hoteli i innych obiektów według planów chorwackich architektów, jednak część z nich zburzono w latach 80. na polecenie władz komunistycznych.

W latach 1962-1968 na terenie Jezior Plitwickich realizowano liczne zachodnie produkcje filmowe na podstawie powieści Karola Maya. Najbardziej znany film z tej serii, „Treasure of the Silver Lake”, został nakręcony w niektórych lokalizacjach parku.

W 1979 roku Jeziora Plitwickie zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Przyrodniczego UNESCO, co przyczyniło się do rozkwitu turystyki w ówczesnej Jugosławii, a Park Narodowy Jezior Plitwickich stał się jedną z najpopularniejszych atrakcji turystycznych w kraju. W marcu 1991 roku doszło tu do pierwszej zbrojnej konfrontacji w wojnie o niepodległość, znanego jako incydent w Jeziorach Plitwickich. Po zakończeniu konfliktu zbrojnego na terenie dawnej Jugosławi liczba odwiedzających park systematycznie rosła, osiągając milionowe liczby w pierwszych latach XXI wieku. W czasie wojny w latach 1991-1995 park został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa w Zagrożeniu, ale po wojnie został odnowiony, chociaż podejrzewa się, że w niektórych rejonach nadal mogą znajdować się miny.

W 2000 roku obszar parku został powiększony w celu ochrony podziemnych dopływów. Trwają projekty badawcze mające na celu ochronę parku, w tym propozycja zastąpienia drewnianych mostów pływającymi konstrukcjami pontonowymi.

Szlaki Jezior Pitwickich – zwiedzanie parku

Podstawową formą zwiedzania Parku jest turystyka piesza. Na terenie Parku wytyczono kilka szlaków turystycznych, które są dobrze utrzymane i oznakowane.

Szlaki piesze Jezior Pitwickich

Z uwagi na wąskie ścieżki i nierówny teren szlaki nie są przystosowane dla wózków inwalidzkich. Zaleca się również nie zabieranie na szlaki wózków dziecięcych. Podczas wędrówki po szlakach należy trzymać się wyznaczonych ścieżek oraz zachować ostrożność stąpając po kamieniach, które mogą być bardzo śliskie zwłaszcza kiedy są mokre.

Numer szlaku	Dystans	Czas przejścia	Opis szlaku
A	3 500 m	2 do 3 godzin	Szlak rozpoczyna się przy północnym wejściu do Parku Narodowego Jezior Plitwickich (wejście 1), oferując okrężną trasę wiodącą przez kanion Dolne Jeziora. Wzdłuż trasy znajdują się jeziora Novakovića brod, Kaluđerovac, Gavanovac i Milanovac oraz wspaniały Wielki Wodospad. Szlak kończy się wznoszeniem się do wschodniej strony kanionu i powrotem do punktu startowego.
B	4 000 m	3 do 4 godziny	Trasa zaczyna się przy północnym wejściu (wejście 1) i prowadzi przez wapienny kanion Jezior Dolnych, w tym rejs elektryczną łodzią przez Jezioro Kozjak. Obejmuje także przejażdżkę panoramicznym pojazdem w górę wschodniej strony kanionu, a wycieczka kończy się powrotem do punktu początkowego. Na trasie znajdują się Wielki Wodospad i wodospady Sastavci.
C	8 000 m	4 do 5 godzin	Początek trasy przy północnym wejściu (wejście 1) obejmuje obszar Jezior Dolnych i Górnych z połączeniem spacerów i przejażdżek łodzią elektryczną. Trasa zapewnia widoki na Wielki Wodospad, Veliki Prštavac oraz Mali Prštavac. Powrót do punktu początkowego odbywa się głównie pojazdem panoramicznym.
E	5 100 m	2 do 3 godziny	Rozpoczynający się przy południowym wejściu (wejście 2), szlak obejmuje krótki rejs łodzią po Jeziorze Kozjak i spacer do Jeziora Prošćansko. Trasa charakteryzuje się okrężnym charakterem i kończy się powrotem do punktu startowego za pomocą pociągu wycieczkowego.
F	4 600 m	3 do 4 godziny	Trasa zaczyna się przy południowym wejściu (wejście 2), gdzie prowadzi przez wapienny kanion Jezior Dolnych do Wielkiego Wodospadu. Znajdują się tu liczne punkty widokowe na klify i jeziora. Kończy się okrężnym powrotem do punktu początkowego pojazdem panoramicznym.
H	8 900 m	4 do 6 godzin	Szlak startuje przy południowym wejściu (wejście 2) i prowadzi przez Jeziora Górne oraz Dolne. Zawiera elementy spaceru, rejsu łodzią i przejazdu panoramicznym pojazdem. Szlak oferuje widoki na Wielki Wodospad oraz inne atrakcje naturalne.
K1	18 300 m	6 do 8 godzin	Rozpoczęcie trasy przy północnym wejściu (wejście 1) prowadzi przez Jeziora Plitwickie, oferując widoki na Wielki Wodospad, kanion Jezior Dolnych oraz Prštavci. Szlak kończy się wzdłuż Jezior Górnych i powrotem do punktu początkowego.
K2	18 300 m	6 do 8 godzin	Trasa rozpoczyna się przy południowym wejściu (wejście 2) i prowadzi przez wschodnią stronę Jeziora Kozjak, w górę kanionu Jezior Dolnych do Wielkiego Wodospadu. W programie także spacer wzdłuż Jezior Górnych z powrotem do punktu startowego.

Wypożyczalnia łodzi

W Parku Narodowym Jezior Plitwickich istnieje możliwość wypożyczenia łodzi na jeziorze Kozjak. Łodzie można wypożyczyć przy przystani P1 codziennie w godzinach od 10:00 do 17:00. Każda łódź może pomieścić do czterech osób. Stawka wynajmu wynosi 15,00 euro za godzinę.

Trasy rowerowe

Jazda na rowerze na terenie parku narodowego jest zabroniona, z wyjątkiem dróg krajowych D1, D42 i D52. Z kolei w południowej, skrajnej części parku narodowego Jezior Plitwickich, zgodnie z obowiązującym Planem Urządzenia Parku, dozwolona jest aktywność rowerowa. Na tym obszarze znajduje się zorganizowana i oznakowana sieć szlaków rowerowych w gminie Plitvička Jezera. Podobna sieć szlaków istnieje również na północnym skraju parku, w gminie Rakovica. Szczegółowe informacje o dostępnych trasach rowerowych, punktach kontrolnych i innych atrakcjach dla rowerzystów w okolicach Jezior Plitwickich są dostępne na stronach internetowych lokalnych Izb Turystycznych gmin Plitvička Jezera i Rakovica.

Ceny biletów wstępu do Parku

Twój bilet do Parku Narodowego Jezior Plitwickich obejmuje przejazd pojazdem wycieczkowym i łodzią, dostęp do toalet na każdym przystanku oraz ubezpieczenie od wypadku. Bilet umożliwia także korzystanie z 22 km tras w całym systemie jezior oraz 36 km szlaków turystycznych. Wspiera również ochronę i utrzymanie krajobrazu Parku, co przyczynia się do zachowania tego wyjątkowego miejsca.

Ceny biletów są uzależnione od sezonu:

Sezon niski – 01.01. – 31.03 oraz 01.11. – 31.12.
Sezon średni – 01.04. – 31.05 oraz 01.10. – 31.10
Sezon wysoki – 01.06. – 30.09. Ceny biletów w sezonie wysokim jest uzależniony od godziny wejścia, bilety po godz. 16 są tańsze

Rodzaj biletu	Sezon niski	Sezon średni	Sezon wysoki
			wejście do godz. 16:00	wejście po godz. 16:00
Dorośli ludzie	10 euro	23 euro	40 euro	25 euro
Dorośli – grupa*	9,50 euro	21 euro	35 euro	25 euro
Studenci	6 euro	14 euro	25 euro	15 euro
Studenci – grupa*	5 euro	13 euro	24 euro	15 euro
Dzieci 7-18 lat	4 euro	6 euro	15 euro	9 euro
Dzieci 7-18 lat – grupa*	3,50 euro	5 euro	13 euro	8 euro
Dzieci do lat 7 i osoby niepełnosprawne	bezpłatnie	bezpłatnie	bezpłatnie	bezpłatnie
Dorośli Bilet imienny 2-dniowy	15 euro	39 euro	60 euro
Studenci Bilet imienny 2-dniowy	9 euro	20 euro	40 euro
Dzieci 7-18 lat Bilet imienny 2-dniowy	7 euro	10 euro	20 euro