Zamek Kliczków

Zamek Kliczków to jedna z najwspanialszych rezydencji pałacowych na Dolnym Śląsku. Położony malowniczo w otoczeniu rozległego parku krajobrazowego, zaledwie 30 kilometrów od Bolesławca, przyciąga rocznie tysiące turystów swoją monumentalną architekturą i fascynującymi historiami. Pałac pełni obecnie funkcję hotelowo-konferencyjną oraz kulturalną. Część pałacu dostępna jest dla zwiedzających, a ilość oferowanych atrakcji powoduje, że warto spędzić tu rodzinny weekend.

Historia

Początki zamku sięgają 1297 roku, kiedy powstała murowano-drewniana warownia w systemie umocnień granicznych księstwa świdnicko-jaworskiego. Fundatorem obiektu był prawdopodobnie książę Bolko I Surowy, który zlecił budowę fortecy mającej chronić granice przed najazdami czeskimi. Pod koniec XIV wieku zamek stracił znaczenie obronne i stał się lennem królów czeskich.

Znacząca zmiana w historii obiektu nastąpiła w 1579 roku, gdy Rechenbergowie otrzymali zamek wraz z folwarkiem jako lenno od cesarza Rudolfa II. Przekształcili oni średniowieczną warownię w rezydencję renesansową. W 1611 roku zamek gościł króla Czech i cesarza rzymskiego Macieja.

Po wojnie trzydziestoletniej właścicielami zostali przedstawiciele rodu von Schellendorf. W 1703 roku posiadłość przejęła rodzina von Frankenberg, związana z dworem cesarza Leopolda I. W tym okresie wokół zamku powstało rozległe założenie parkowe. W 1747 roku majątek nabyli przedstawiciele rodu von Promnitz.

Od 1767 roku zamek przeszedł w ręce rodziny zu Solms-Baruth, która władała nim aż do II wojny światowej. W okresie wojen napoleońskich majątek został zniszczony i rozgrabiony przez wojska francuskie. Rodzina zu Solms-Baruth przeprowadziła gruntowną odbudowę i modernizację obiektu. Największe prace remontowe miały miejsce w latach 1879-1882 pod kierunkiem architektów Karola von Grossheim i Heinricha Kaysera. W tym okresie zamek stał się jedną z najważniejszych rezydencji arystokratycznych na Dolnym Śląsku, goszcząc regularnie cesarza Wilhelma II w latach 1877-1918.

II wojna światowa przyniosła kres świetności zamku. Właściciele zostali aresztowani przez nazistów po nieudanym zamachu na Hitlera, a majątek skonfiskowano. Sam obiekt przetrwał działania wojenne bez większych zniszczeń, jednak w 1945 roku został doszczętnie ograbiony przez Armię Czerwoną i szabrowników podążających za frontem.

W okresie powojennym zamek przeszedł burzliwe koleje losu. Początkowo ulokowano w nim siedzibę nadleśnictwa. W latach 1953-1979 obiekt był wykorzystywany przez wojsko – najpierw jako Komenda 14 Poligonu Artyleryjskiego, później jako Ośrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Żagań. W 1970 roku zrujnowany zamek przejęła Politechnika Wrocławska, podejmując pierwsze powojenne próby jego remontu.

Przełom nastąpił pod koniec XX wieku, gdy wrocławska firma Integer SA zakupiła ruiny zamku wraz z częścią zdewastowanego parku od gminy Osiecznica. W 2001 roku zakończono kompleksową odbudowę i adaptację obiektu na centrum hotelowo-konferencyjne. W 2007 roku uruchomiono tu nowoczesne centrum SPA, a w latach 2011-2012 przeprowadzono adaptację dawnych zabudowań folwarcznych na cele hotelowe.

Zamek

Zamek Kliczków reprezentuje złożony kompleks architektoniczny, łączący elementy różnych stylów historycznych. Obecny kształt obiektu jest przede wszystkim rezultatem XIX-wiecznych przebudów, z których najistotniejszą przeprowadzono w latach 1879-1882 według projektu Karola von Grossheim i Heinricha Kaysera. Zamek zachował jednak czytelne ślady wcześniejszych faz budowlanych, począwszy od średniowiecznych fundamentów, poprzez renesansowe detale, aż po barokowe elementy wystroju.

Rezydencja składa się z czterech skrzydeł otaczających wewnętrzny dziedziniec. Główne wejście prowadzi przez monumentalną bramę w wieży zegarowej, stanowiącej dominantę architektoniczną całego założenia. Elewacje zamku zdobią liczne detale architektoniczne, w tym neobarokowe i neorenesansowe portale, obramienia okienne oraz płaskorzeźby. Charakterystycznym elementem są narożne wieżyczki oraz bogato zdobione szczyty.

Wnętrza zamku zachowały historyczny układ przestrzenny. Na parterze znajdują się reprezentacyjne sale, w tym Sala Kominkowa z oryginalnym, XIX-wiecznym kominkiem oraz Sala Balowa z zachowanymi elementami dawnego wystroju. Szczególną uwagę zwraca klatka schodowa z bogato zdobionym, drewnianym wykończeniem oraz witrażami.

W ramach adaptacji na centrum hotelowo-konferencyjne zamek został wyposażony w nowoczesną infrastrukturę, przy jednoczesnym zachowaniu zabytkowego charakteru wnętrz. Kompleks zamkowy oferuje 219 miejsc noclegowych w 88 komfortowo wyposażonych pokojach. Baza noclegowa obejmuje zróżnicowane typy zakwaterowania: od standardowych pokoi hotelowych po luksusowe apartamenty. W historycznej części zamku znajdują się unikatowe komnaty zamkowe oraz ekskluzywne apartamenty, w tym Apartament Cesarski i Apartament Generalski, które zachowują autentyczny, historyczny charakter wnętrz. Dla rodzin przygotowano przestronne pokoje rodzinne oraz pokoje typu studio i mini-studio. Wszystkie pomieszczenia zostały urządzone z dbałością o zachowanie zabytkowego charakteru, przy jednoczesnym zapewnieniu nowoczesnych udogodnień.

Park i ogrody

Tereny zielone wokół Zamku Kliczków stanowią integralną część kompleksu. Założenie parkowe powstało w XVIII wieku za czasów rodziny von Frankenberg, łącząc elementy formalnego ogrodu francuskiego z naturalnym, angielskim stylem krajobrazowym. W parku zachowały się historyczne nasadzenia oraz oryginalny układ ścieżek. Szczególnym świadectwem związków właścicieli zamku z końmi jest dawny cmentarz wierzchowców, gdzie stawiano nagrobki najcenniejszym rumakom. Na początku XX wieku sportowa stajnia Zamku Kliczków odnosiła znaczące sukcesy na światowych torach wyścigowych, a jej klacz Juno zdobywała czempionaty w Paryżu, Berlinie i Nowym Jorku. Historyczny charakter parku podkreślają pomniki przyrody oraz starannie utrzymane kompozycje roślinne. Park stanowi nie tylko tło dla architektury zamku, ale jest również przestrzenią rekreacyjną dla gości oraz naturalną scenografią dla organizowanych tu wydarzeń plenerowych.

Muzeum Średniowiecza

W zamku utworzono wyjątkowe muzeum prezentujące historię i kulturę okresu średniowiecza. Na szczególną uwagę zasługuje unikatowa w skali Polski kolekcja replik tarcz i sztandarów z herbami Piastów. Ekspozycja ukazuje życie codzienne Słowian i wikingów poprzez starannie dobrane eksponaty, w tym przedmioty użytku codziennego, narzędzia, monety oraz gry planszowe. W przeszklonych gablotach prezentowana jest również kolekcja broni białej, zbroi, łuków i strzał, uzupełniona o rekonstrukcje historycznych strojów.

Interesującym elementem wystawy jest prezentacja średniowiecznych wynalazków technicznych, dokumentowanych przez zachowane ilustracje. Zwiedzający mogą zobaczyć projekty takich urządzeń jak średniowieczne windy, amfibie, wczesne konstrukcje przypominające czołgi, czy zaawansowane jak na owe czasy skafandry do nurkowania. Muzeum wykorzystuje nowoczesne technologie – przy każdym eksponacie umieszczono kody QR, które po zeskanowaniu udostępniają rozszerzone informacje o danym przedmiocie i jego historycznym kontekście. Ekspozycja obejmuje także materiały edukacyjne o piastowskich książętach Śląska oraz wojskowości wikingów, co pozwala lepiej zrozumieć militarne aspekty epoki średniowiecza.

Zwiedzanie ekspozycji muzealnej jest integralną częścią trasy turystycznej po zamku i odbywa się z przewodnikiem, który wzbogaca prezentowane eksponaty o dodatkowe informacje i historyczny kontekst. Połączenie autentycznej architektury zamkowej z prezentowaną kolekcją tworzy unikatową przestrzeń edukacyjną, pozwalającą na poznanie i zrozumienie realiów życia w średniowieczu.

Zagroda Książęca

Na terenie zagrody mieszkają owce, kozy, alpaki, króliki, kury, kuce oraz osiołek, które swobodnie poruszają się po wspólnym wybiegu. W zagrodzie znajduje się również kolekcja sów, w tym: Puchacze Europejskie, Puchacze Afrykańskie, Puszczyki Uralskie, Puszczyki Mszarne oraz Sowy Jarzębate.

Zagroda oferuje odwiedzającym możliwość karmienia zwierząt specjalnie przygotowanymi pokarmami oraz organizuje spacery z alpakami i przejażdżki na kucykach. W okresie wakacyjnym (26 czerwca – 31 sierpnia) obiekt jest otwarty codziennie w godzinach 11:00-18:00. Poza sezonem Zagroda przyjmuje gości w weekendy i święta, a w dni powszednie po wcześniejszym umówieniu. Dochód ze sprzedaży biletów przeznaczany jest na dalszy rozwój tego wyjątkowego miejsca.

Ciekawostki i legendy

Z zamkiem wiąże się wiele fascynujących historii i legend. Najbardziej znana opowiada o Białej Damie – duchu dawnej mieszkanki zamku, która pojawia się w bezksiężycowe noce. Według przekazów, jej obecność zwiastuje ważne wydarzenia w życiu zamku.

W czasie II wojny światowej zamek służył jako miejsce przechowywania cennych dzieł sztuki ewakuowanych z muzeów. Do dziś krążą opowieści o ukrytych w jego murach skarbach. W latach świetności zamek gościł wiele znamienitych osobistości, w tym członków europejskich rodów arystokratycznych.

Informacje praktyczne

Zwiedzanie zamku jest możliwe codziennie w godzinach 10:00-18:00 (ostatnie wejście o 17:00). Bilety można nabyć w recepcji zamkowej

Cennik biletów

Rodzaj zwiedzania	Bilet normalny	Bilet ulgowy
Nocne zwiedzanie z przewodnikiem (tylko w wybrane dni, godz. 21:00)	70 PLN	40 PLN
Zwiedzanie indywidualne z przewodnikiem (pn-pt: 11:00, 13:00, 15:00; sb-nd: 11:00, 12:30, 14:00, 15:30)	40 PLN	25 PLN
Zwiedzanie grupowe z przewodnikiem (wymagana rezerwacja)	40 PLN	25 PLN
Zwiedzanie w języku niemieckim lub angielskim	50 PLN	35 PLN
Zwiedzanie z Ogólnopolską Kartą Seniora	32 PLN	—

Dodatkowe informacje

• Dzieci poniżej 4 lat – wstęp bezpłatny, bilet ulgowy przysługuje dzieciom i młodzieży w wieku od 4-14 lat
• Rezerwacja nocnego zwiedzania tel. +48 75 734 0 700 lub +48 696 418 212
• Dostępne języki oprowadzania: polski, niemiecki, angielski

Dojazd do zamku

• Samochodem: zjazd z drogi krajowej nr 94
• Komunikacją publiczną: autobus z Bolesławca (przystanek Kliczków-Zamek)

Najlepszym czasem na zwiedzanie są miesiące od maja do września, gdy park prezentuje się najpiękniej, a pogoda sprzyja spacerom.