Kampinoski Park Narodowy został utworzony w 1959 roku w województwie mazowieckim i obejmuje tereny Puszczy Kampinoskiej w pradolinie Wisły. W roku 2000 został wpisany na światową listę rezerwatów biosfery UNESCO. W parku wytyczono kilkanaście szlaków pieszych oraz kilka rowerowych o łącznej długości wynoszącej około 360 km.
Kampinowski Park Narodowy obejmuje tereny Puszczy Kampinoskiej w pradolinie Wisły, w zachodniej części Kotliny Warszawskiej. Teren parku stanowi pozostałość po Puszczy Mazowieckiej, która uległa wyniszczeniu w XVII w. na skutek działalności człowieka i zagospodarowania tych terenów na działalność rolną i osadniczą. Osady rozrastały się w miarę powiększania areału rolnego. Sytuacja uległa zmianie w XX w. Od końca lat 70. ograniczono osadnictwo na tym terenie, a ziemia jest stopniowo wykupowana przez zarządcę parku i ponownie zalesiana. Szacuje się, że na odtworzenie boru potrzeba 150 lat i około 350 do 400 lat, by powstał najbardziej cenny drzewostan grądowy. Obecnie powierzchnia parku wynosi ponad 38 tys. ha, z czego 72,40 ha przypada na Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach w województwie łódzkim. Całkowita powierzchnia otuliny parku wynosi 37,7 tys hektarów.
Najbardziej charakterystycznymi elementami tutejszego krajobrazu są wydmy (powstałe w pradolinie Wisły) i obszary bagienne . Wydmy Parku uważane są za najlepiej zachowany kompleks wydm śródlądowych w skali Europy. Tak kontrastowe środowiska sprzyjają różnorodności świata roślin i zwierząt. Bagna porośnięte są roślinnością łąkową, turzycami, zaroślami i lasami bagiennymi, do których należą występujące w Parku lasy olsowe i łęgowe. Najczęściej spotykanym w Puszczy Kampinoskiej zespołem leśnym jest kontynentalny bór sosnowy świeży. Z dębów stanowiących tu ważną domieszkę (około 10% drzewostanu) występują trzy gatunki, dwa rodzime: dąb szypułkowy i dąb bezszypułkowy oraz pochodzący z Ameryki dąb czerwony.
Kampinoski Park Narodowy to miejsce o bogatej historii, związanej z walkami o niepodległość. Na jego terenie miały miejsce walki powstańcze w 1794 i 1863, walki armii Poznań we wrześniu 1939, a także walki w 1944. Możemy tu znaleźć mogiły powstańców z 1863, cmentarz partyzantów oraz cmentarz w Palmirach, gdzie spoczywają Polacy rozstrzelani przez Niemców w latach 1939–1944.
Park ten oferuje liczne możliwości aktywnego wypoczynku. Na jego terenie dozwolona jest turystyka piesza, rowerowa i konna. Istnieją znakowane szlaki turystyczne o łącznej długości około 360 km oraz Kampinoski Szlak Rowerowy o długości 144,5 km. W okresie wiosenno-letnim popularnym środkiem transportu na północno-zachodni skraj parku, do Wilczy Tułowskich, jest zabytkowa Sochaczewska Kolej Muzealna.
Obszar parku został uznany przez Parlament Europejski za ostoję ptaków o randze europejskiej. W 2000 roku Kampinowski Park Narodowy wraz z otuliną został wpisany na listę rezerwatów biosfery jako Rezerwat Biosfery „Puszcza Kampinoska”. Strefę centralną rezerwatu tworzą obszary ochrony ścisłej parku, strefę buforową obszary ochrony częściowej i krajobrazowej, zaś strefą przejściową jest otulina. Strefami ochrony ścisłej uznano 22 obszary o łącznej powierzchni 4636 ha (ok. 12% powierzchni Parku).
Szlaki turystyczne parku
Szlaki piesze
Szlaki turystyczne w Kampinoskim Parku Narodowym
Szlaki główne:
- szlak turystyczny czerwony Główny Szlak Puszczy Kampinoskiej (Dziekanów Leśny – Wiersze – Brochów) 55,8 km
- szlak turystyczny niebieski Północny Szlak Leśny im. Teofila Lenartowicza (Śladów – Piaski Królewskie – Janówek) 39,6 km
- szlak turystyczny zielony Południowy Szlak Leśny (Dziekanów Leśny – Granica – Żelazowa Wola) 56,1 km
- szlak turystyczny niebieski Południowy Szlak Krawędziowy (Kampinos – Granica – Leszno – Dąbrowa Leśna) 49,8 km
- szlak turystyczny zielony Północny Szlak Krawędziowy (Tułowice – Grochale Nowe – Modlin) 41,0 km
- szlak turystyczny żółty Szlak im. Powstańców Warszawskich (Leszno – Wiersze – Truskaw) 19,5 km
- szlak turystyczny żółty Szlak im. Aleksandra Janowskiego (Leoncin – Stara Dąbrowa – Leszno) 21 km
- szlak turystyczny żółty Szlak im. Zygmunta Padlewskiego (Kampinos – Granica – Nowe Polesie) 16,3 km
Szlaki łącznikowe:
- szlak turystyczny żółty Szlak im. Stefana Żeromskiego (Wólka Węglowa – Uroczysko Na Miny) 7,3 km
- szlak turystyczny czarny Podwarszawski Szlak Pamięci (Laski – Wólka Węglowa) 11,7 km
- szlak turystyczny czerwony Szlak Przechadzkowy (Izabelin – Wólka Węglowa) 7,3 km
- szlak turystyczny żółty Szlak im. Antoniego Trębickiego (Palmiry – Mogilny Mostek) 2,6 km
- szlak turystyczny czarny Szlak im. Kazimierza W. Wójcickiego (Truskaw – Palmiry) 11,5 km
- szlak turystyczny niebieski Palmirski Szlak Łącznikowy (Cmentarz Palmiry – Truskaw) 3,5 km
- szlak turystyczny żółty Szlak Borowy (Nowiny – Krzywa Góra) 4 km
- szlak turystyczny niebieski Brochowski Szlak Łącznikowy (Brochów – Borowa Góra) 8,3 km
Szlaki rowerowe
Szlak główny
- szlak rowerowy zielony Kampinoski Szlak Rowerowy (wokół KPN) 144,5 km
Szlaki łącznikowe:
- szlak rowerowy żółty (z Niepokalanowa, Sochaczewa, Secymina, Modlina, Czosnowa, Dziekanowa i Starego Bemowa)
- szlak rowerowy niebieski (z Powsina przez Powiśle).
- szlak rowerowy czerwony (z Chomiczówki).
Ścieżki dydaktyczne
Na terenie Parku wyznaczono 10 ścieżek dydaktycznych. Są one oznaczone białym kwadratem z zieloną przekątną
- Do Karczmiska
- Do leśnego ogródka botanicznego
- Do lipkowskiej wody
- Do starego dębu
- Dolinką Roztoki
- Przez Wilczą Górę
- Skrajem Puszczy
- Wokół Bieli
- Wokół Opalenia
- Wokół Palmir