Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu

Miasto nad Nurcem, które przed 1429 r. otrzymało prawa miejskie. Ciechanowiec powstał na międzynarodowym szlaku handlowym biegnącym z Moskwy do Warszawy, Poznania i Lipska. W XV w. miasto stało się własnością rodu Kiszków, którzy wybudowali tutaj zamek zniszczony w czasie wojen XVII i XVIII w. W XVII w. Jan Kiszka założył w Ciechanowcu ośrodek ariański wraz z drukarnią i zborem.

Ciechanowiec został podzielony na lewobrzeżne Stare Miasto i prawobrzeżne Nowe Miasto. Dopiero w okresie międzywojennym doszło do ponownego scalenia obu części Ciechanowca. W XVIII w. ks. Krzysztof Kluk założył tutaj ogród botaniczny. W 1786 r. Maria z Lanckorońskich Ossolińska ufundowała w Ciechanowcu szpital prowadzony do 1864 r. przez siostry miłosierdzia. W wyniku zaborów Stary Ciechanowiec znalazł się w Cesarstwie Rosyjskim, zyskując na wprowadzeniu wysokiego cła dla Królestwa Polskiego. Prężnie rozwijał się tutaj przemysł włókienniczy. Natomiast Nowy Ciechanowiec zachował rolniczy charakter i stracił w 1870 r. prawa miejskie.

Do dziś przetrwały:

  • resztki założenia obronnego w postaci fosy okalającej nieistniejący zamek Kiszków,
  • kościół p.w. Świętej Trójcy fundacji Franciszka Maksymiliana Ossolińskiego z lat 1732-37 wg. projektu Mateusza Osieckiego,
  • pomnik ks. Krzysztofa Kluka, kapliczka św. Antoniego / I poł. XIX w.,
  • cerkiew prawosławna p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego , w miejscu poprzedniej unickiej
  • cmentarz gdzie znajdują się kwatery: katolicka , żydowska , ewangelicka i prawosławna.

Ponadto w muzeum zachowało się około 40 zabytkowych budynków i niemal 30 tysięcy eksponatów.

Jednak nie tylko te liczby decydują o tym, że warto zobaczyć Muzeum Rolnictwa imienia księdza Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu. W każdym skansenie ważny jest również sposób ustawienia budynków i historia, jaką każdy z nich ma do opowiedzenia.

O układzie skansenu w Ciechanowcu zdecydował dostępny teren. Do zabudowania były dwie stosownie duże polany – opowiada wieloletni dyrektor muzeum Kazimierz Uszyński. Na jednej budynki ustawiono tak, aby pokazywały przekrój całego społeczeństwa. Od zamieszkiwanej przez najbiedniejszych chłopów chałupy jednokomorowej, poprzez zagrody szlacheckie, wschodniopodlaskie, aż na dworze Potockich i Pałacu Starzeńskich kończąc.

Zobacz także  Puszcza Białowieska
Powozownia w Muzeum Rolnictwa
Powozownia w Muzeum Rolnictwa, fot. Adam-dalekie-pole, wikipedia CC BY-SA 3.0

Natomiast drugą polanę zajęła zagroda na wydłużonym planie. Zostało tam ulokowanych kilka spichlerzy, bardzo różnorodnych architektonicznie. W zasadzie zgromadzono tam wszystkie typy takich budynków występujące w architekturze drewnianej polskiej wsi – mówi Kazimierz Uszyński.

Taki układ skansenu powstał dzięki sugestiom profesora Ignacego Tłoczka z Warszawy. Dzięki przemyślanemu układowi urbanistycznemu zwiedzanie skansenu dostarcza dodatkowych wrażeń. Jednak niemniej ważne od samych budynków są ich wnętrza. To one budzą wśród zwiedzających największe emocje: jak ludzie mieszkali, jak radzili sobie z życiem codziennym – choćby z wychowaniem dzieci w maleńkich izbach. Zaś twórcy muzeum zadbali o to, by wnętrza były zrekonstruowane w najdrobniejszych szczegółach.

Jedną z największych atrakcji skansenu jest młyn wodny z XIX wieku. Jego mechanizm jest nadal sprawny, jednak ostatnio koło młyńskie nie pracuje ze względu na zbyt niski poziom wody. Wewnątrz można natomiast obejrzeć nową ekspozycję – muzeum chleba.

Sam profesor Tłoczek za jeden z najciekawszych eksponatów uważał dwukomorowy spichlerz, stojący obecnie w pobliżu wiatraka. Był to obiekt znany z literatury, jednak dopiero po długich poszukiwaniach znlaeziono istniejący przykład w pobliżu Drewnowa – i stamtąd przewieziono go do Ciechanowca.

Warto zresztą podkreślić, że skansen to tylko część muzeum. Warto też poświęcić czas innym działom i wystawom. To prawdziwa historia rolnictwa w pigułce. Muzeum nosi imię księdza Krzysztofa Kluka – znakomitego przyrodnika, który urodził się w Ciechanowcu w 1739 roku.

Dużo ciekawych informacji o muzeum znajduje się na jego stronach internetowych https://www.muzeumrolnictwa.pl/