Tykocin

Nieco zapomniany i położony dziś na uboczu Tykocin znajduje się w odległości ok. 150 od Warszawy i ok. 30 km od Białegostoku. Najlepiej jest dojechać tu drogą krajową Warszawa Białystok, skręcając z niej w Jeżewie w kierunku Tykocina.

Urocze miasteczko, ukochane i wielokrotnie odwiedzane m.in. przez Agnieszkę Osiecką położone nad brzegami Narwi jest doskonałym miejscem na weekendową wyprawę. Kilka wysokiej klasy zabytków, muzeum w pięknej synagodze, malownicze zaułki ulicy Browarnej pozwalają na ciekawe spędzenie czasu, a i o dobry nocleg nie jest trudno. Szczególnie polecamy „Dom pod Czarnym Bocianem” (tel. 085 718 74 08), którego właściciele zajmują się także organizacją takich atrakcji jak przejazdy bryczką, kuligi itp.

Tykocin odgrywał niegdyś poważna rolę w dziejach Podlasia i Rzeczpospolite. W latach 1950-1993 Tykocin pozbawiony był praw miejskich, lecz odzyskał je dzięki swoim wielowiekowym miejskim tradycjom i wytrwałości mieszkańców. Z historia Tykocina wiążą się nazwiska: Jana Klemensa Branickiego – hetmana koronnego, mecenasa kultury i sztuki, Stefana Czarnieckiego – hetmana polnego, zwycięzcy z okresu najazdu szwedzkiego, Łukasza Górnickiego – humanisty okresu Odrodzenia i Zygmunta Augusta – ostatniego króla z dynastii Jagiellonów.

Tykocin często nazywany jest „perłą architektury baroku”. Najcenniejszym zabytkiem urbanistycznym miasteczka jest rynek w kształcie trapezu (obecnie Plac. S. Czarnieckiego) pochodzący z okresu lokalizacji miasta, przekształcony w XVIII w. w kompozycje barokową. W rynku znajduje się pomnik S. Czarnieckiego pochodzący z 1763 r. (jest to jeden z pierwszych w Polsce pomników wolnostojących przedstawiających osobę świecką). We wschodniej pierzei placu ulokowany został barokowy zespół kościelny p.w. św. Trójcy, wybudowany w latach 1742-49. Za kościołem znajduje się barokowa plebania z 1755 r. niegdyś klasztor). Na północ od zespołu kościelnego, nad Narwią zauważymy, jeden z najciekawszych zabytków miasta – późno renesansowy Alumnat wojskowy z lat 1634-38 (pierwszy w Polsce dom dla żołnierzy weteranów) ufundowany przez Krzysztofa Wiesiołowskiego. W rynku stoi szereg zabytkowych domów z XVIII w.

Zobacz także  Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu

W zachodniej części Tykocina dominuje okazały budynek barokowej synagogi z 1642 roku. Synagoga ta, druga w Polsce po krakowskiej, mieści obecnie Filię Muzeum Okręgowego w Białymstoku (tel. 085.718 16 26) . W czasie II wojny światowej synagoga została uszkodzona, a następnie zamieniona na magazyn. Dopiero po gruntownej restauracji zaczęła funkcjonować jako obiekt muzealny wraz z stojąca obok tzw. małą synagoga.

W południowej części miasteczka (obecnie ul. Klasztorna) wzniesiono w latach 1771-1791 zespół klasztorny bernardynów. A na wschód od Placu Czarnieckiego przy ul. 11 Listopada nad Narwią stoi dawna rezydencja ekonomiczna z połowy XVIII w., a w jej pobliżu można zauważyć pozostałości zabytkowego parku. Tuż przed rezydencją stoi Pomnik Orła Białego wzniesiony na pamiątkę ustanowionego w Tykocinie Orderu Orła Białego. Na północnym brzegu Narwi już poza miasteczkiem znajdują się ruiny XV-wiecznego zamku będącego za czasów króla Zygmunta Augusta głównym arsenałem królewskim i jednocześnie jednym z najsilniejszych zamków nizinnych w Polsce. Pod jego fundamentami odkryto ślady grodu obronnego z XIV w. Na cmentarzu katolickim stoi kaplica nagrobna Glogerów z 1885 r. Na przeciwnym krańcu miasta znajdują się pozostałości żydowskiego kirkutu.