W tym artykule
Zamek Devín to ruiny gotyckiej twierdzy górującej nad dzielnicą Bratysława IV, zajmujące niemal całą powierzchnię skały zamkowej powyżej ujścia Dunaju do Morawy. Ta jedna z najstarszych udokumentowanych budowli zamkowych na Słowacji łączy w sobie tysiące lat historii europejskiej.
Zamek wznosi się na masywnym klifie chronionym naturalnie przez Dunaj, bagna od południa, rzekę Morawę od zachodu oraz masyw Devínska Kobyla od północy. Położenie to czyniło z zamku naturalną ochronę Bramy Devińskiej – geograficznego wejścia do Kotliny Karpackiej. Szeroki nurt Dunaju wyznaczał kierunek kontynentalnego szlaku handlowego łączącego Zachód ze Wschodem, przecinając słynny Szlak Bursztynowy prowadzący od Morza Śródziemnego do Bałtyku.
Korzystne warunki naturalne, w tym bogate w ryby cieki wodne i obfitość zwierzyny łownej w okolicznych lasach, warunkowały stałe zasiedlenie tego obszaru od V tysiąclecia przed naszą erą aż do XIX wieku.
Wielowarstwowa historia zamku
Ilość i jakość znalezisk archeologicznych potwierdzają, że osadnictwo na Skale Zamkowej Devín przebiegało w czterech głównych okresach: halsztackim, celtyckim, rzymskim i wielkomorawskim. Najstarsza osada w Devínie pochodzi z okresu neolitu, około 5000-4000 lat przed naszą erą, kiedy w regionie Dunaju powstały pierwsze osady chłopskie. Świadczy o tym grób zaliczany do kultury ceramiki liniowej, dowodzący zaawansowanej wrażliwości artystycznej ówczesnych twórców.
Zamek był świadkiem zarówno chwały, jak i upadku Wielkich Moraw – pierwszego tworu państwowego słowiańskich przodków na terenie dzisiejszej Słowacji. Stanowił również ważną część systemu twierdz granicznych Królestwa Węgier.
Zwiedzanie zamku Devín
Zwiedzanie rozpoczyna się od przejścia przez główną bramę północną na rozległy teren zamku dolnego. Najważniejszymi obiektami tej części są fundamenty wczesnochrześcijańskiej kaplicy odkryte w 1975 roku, fundamenty budynku osady z XI-XIII wieku oraz wartownia z drugiej połowy XV wieku.
Między zamkiem dolnym i średnim znajdują się fundamenty i model kościoła wielkomorawskiego z drugiej połowy IX wieku wraz z absydą na planie trójliścia, a także pozostałości wczesnogotyckiej kaplicy z XI-XIII wieku zbudowanej na planie koła.
Najciekawszą częścią zwiedzania jest zamek średni z dominującą kamieniarką renesansowych pałaców rodów Batorych i Garayów. Odkryto tu fundamenty rzymskiej budowli z lat 30. XX wieku oraz pozostałości zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. Nad rozległym terenem góruje sześćdziesięciometrowej głębokości studnia zamkowa w części północno-zachodniej, której górna część zbudowana jest z bloków piaskowca.
W piwnicach pałacu renesansowego mieści się sala wystawowa z sezonowymi ekspozycjami poświęconymi historii zamku. Na ścianie pałacu znajduje się tablica pamiątkowa z 1936 roku upamiętniająca setną rocznicę historycznej podróży młodzieży słowackiej do Devína zorganizowanej przez Ľudovíta Štúra w 1836 roku.
Z tarasu widokowego średniego zamku roztacza się panorama okolicy z krętym Dunajem w oddali. Powyżej ujścia Morawy wznosi się samotnie na stromym, skalistym szczycie niewielka wieża zwana Zakonnicą lub Wieżą Dziewicy. Na południowym zboczu klifu zamkowego znajduje się ostrołukowy portal gotycki wskazujący wejście do jaskini tunelowej o długości 11,5 metra i wysokości prawie dziewięciu metrów, przechodzącej przez całe wzgórze zamkowe.
Najstarszą część stanowi zamek górny składający się z pozostałości sześciokątnej, prawdopodobnie dwupiętrowej kamiennej wieży i dwóch obszarów ufortyfikowanych umieszczonych jeden nad drugim. Dostęp prowadzi przez krótki most nad fosą obronną. Zamek Górny jest obecnie zamknięty dla zwiedzających ze względu na trwające prace archeologiczne i rekonstrukcyjne.
Zamek Devín wraz z pobliskim Zamkiem Bratysławskim stanowi parę znaczących przedstawicieli słowackiej historii narodowej, a jego znaczenie znalazło odzwierciedlenie w licznych dziełach sztuki.