W malowniczym zakątku Sudetów Zachodnich, na południowo-wschodnim zboczu Krzyżnej Góry znajduje się wyjątkowy obiekt – schronisko PTTK Szwajcarka. Położone na wysokości 520 metrów nad poziomem morza schronisko jest najstarszym tego typu obiektem w Polsce, który nieprzerwanie służy turystom.
Historia schroniska
Historia tego niezwykłego miejsca rozpoczęła się w 1823 roku, gdy Wilhelm von Hohenzollern, brat króla Prus, zlecił budowę domku myśliwskiego wzorowanego na architekturze z Wyżyny Berneńskiej. Pierwotnie obiekt pełnił funkcję siedziby leśniczego, a na piętrze urządzono gabinet księcia. Do dziś zachowała się charakterystyczna sala z oryginalnym, monumentalnym kominkiem.
Już w pierwszych latach istnienia budynek zyskał popularność wśród turystów, co skłoniło właścicieli do otwarcia gospody na parterze. Pierwsza polska wzmianka o obiekcie pojawiła się w przewodniku Rozalii Saulsonowej z 1850 roku. Autorka krytycznie odniosła się do ówczesnego wyposażenia, określając je jako próbę sztucznego kreowania wiejskiego klimatu.
Prawdziwą funkcję schroniska turystycznego Szwajcarka zaczęła pełnić w okresie międzywojennym. Po II wojnie światowej obiekt przez pewien czas pozostawał opuszczony i ulegał degradacji. Przełomowym momentem był rok 1950, kiedy budynek przejęło Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Pierwszym gospodarzem odnowionego schroniska został Tadeusz Steć.
Położenie Szwajcarki ma szczególne znaczenie dla środowiska wspinaczkowego. Schronisko znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Gór Sokolich, co czyni je idealną bazą wypadową dla wspinaczy. W latach 30. XX wieku obiekt służył niemieckim alpinistom z organizacji Alpenverein, którzy jako pierwsi zdobywali okoliczne turnie. Po wojnie tradycję wspinaczkową w tym rejonie kontynuowali polscy alpiniści, w tym tak znane postacie jak Wanda Rutkiewicz czy Aleksander Lwow.
Znaczenie schroniska dla społeczności wspinaczkowej podkreśla fakt, że odbywały się tu ważne wydarzenia, w tym zebrania Koła Wrocławskiego oraz powołanie Sudeckiej Sekcji Alpinizmu PTTK i Koła Sudeckiego Klubu Wysokogórskiego. Jerzy Kolankowski w swoim przewodniku wspinaczkowym z 1971 roku określił Szwajcarkę mianem „kwatery głównej taterników”.
Architektura schroniska stanowi wyjątkowy przykład stylu tyrolskiego w Polsce. Drewniany budynek doskonale komponuje się z górskim krajobrazem, sprawiając wrażenie, jakby został przeniesiony wprost z Alp. Z tarasu schroniska roztacza się imponująca panorama na główny grzbiet Karkonoszy ze Śnieżką oraz malownicze wzniesienia Rudaw Janowickich.
Obecnie schronisko znajduje się na terenie Rudawskiego Parku Krajobrazowego i stanowi ważny węzeł szlaków turystycznych. Zbiegają się tu aż pięć znakowanych tras, co czyni Szwajcarkę istotnym punktem orientacyjnym dla turystów przemierzających Sudety Zachodnie.
Szwajcarka łączy w sobie funkcje obiektu turystycznego i zabytku architektury. Zachowany w niemal niezmienionej formie od prawie 200 lat budynek jest świadectwem historii turystyki górskiej na ziemiach polskich. Klimat starego, drewnianego domu oraz otaczająca go przyroda tworzą niepowtarzalną atmosferę, która przyciąga kolejne pokolenia miłośników gór.
Szlaki turystyczne
Szlaki w okolicach Schroniska PTTK „Szwajcarka” tworzą ciekawą sieć pieszych tras prowadzących do wielu atrakcji turystycznych regionu, w tym zamków, formacji skalnych i punktów widokowych. Czas przejścia zależy od warunków pogodowych oraz indywidualnego tempa.
| Kolor szlaku | Przebieg (główne punkty) |
|---|---|
| Zielony | Szlak Zamków Piastowskich na odcinku: Bobrów → Husyckie Skały → Schronisko PTTK „Szwajcarka” → Przełęcz Karpnicka → Zamek Bolczów → Janowice Wielkie |
| Żółty | Karpniki → Schronisko PTTK „Szwajcarka” |
| Czerwony | Schronisko PTTK „Szwajcarka” → Sokolik |
| Czarny | Schronisko PTTK „Szwajcarka” → Krzyżna Góra |
Cennik noclegów
| Rodzaj zakwaterowania | Cena za osobę | Cena za pokój (na wyłączność) |
|---|---|---|
| Pokój 3-osobowy | — | 150 zł |
| Pokój 4-osobowy | — | 200 zł |
| Pokój 19-osobowy | 50 zł | 950 zł |
| Pokój 4-osobowy (drugi) | 70 zł | 280 zł |
| Pokój 6-osobowy | 70 zł | 420 zł |
| Domek „pasterski” | 50 zł | 200 zł (za 1 pokój w domku) |
| Pole namiotowe | 40 zł | — |
- Dla pokoi, gdzie w tabeli nie widnieje cena „za osobę”, obowiązuje wyłącznie opłata „za pokój” (bez względu na liczbę osób).
- Domek „pasterski” jest nieogrzewany i składa się z 2 niezależnych pokoi 4-osobowych.
Informacje dodatkowe
- Obiekt nie dysponuje pościelą, dlatego należy zabrać własne śpiwory.
- W przypadku niedoboru wody koszt 2 zł z limitem 3 minut; ciepła woda może się skończyć, należy wtedy zaczekać na jej ponowne nagrzanie.
- W schronisku obowiązuje zakaz organizowania głośnych imprez.
- Goście pod wpływem alkoholu nie będą przyjmowani (dotyczy osób przychodzących do schroniska już nietrzeźwymi).
- Cisza nocna obowiązuje w godzinach 23:00–6:00