Wiele miast zachęca turystów do odwiedzenia swoimi wspaniałymi zabytkami i historią. Lublin dodaje do tego niezwykle malownicze położenie pośród lessowych wzgórz i wciąż czytelnych w krajobrazie terenów łąk i rozlewisk rzek.
Warunki terenowe zwiększały niedostępność miasta i wzgórza zamkowego, opasanego w XIV wieku murami, bramami i furtami. Główne bramy: Krakowska i Grodzka przetrwały do dziś. Nie dźwigają już co prawda mostów zwodzonych, ale podobnie jak przed wiekami, można przez nie zagłębić się w ulice i zaułki Starówki.
W przeszłości Lublin usytuowany był na szlaku rusko-litewskim. Tędy podążali kupcy z towarami, co przyczyniało się do jego rozwoju. Prawa miejskie otrzymał Lublin w roku 1317 od Władysława Łokietka, ale już wcześniej był ośrodkiem znanym mieszkańcom ziem, nie tylko w sąsiedztwie położonych. Mówią o tym znaleziska archeologiczne eksponowane w salach Muzeum Lubelskiego i zachowane do dziś nazwy wzgórz położonych w pobliżu brodu na Bystrzycy i jej dopływów: Czechówki i Czerniejówki.
Wzgórze Zamkowe, połączone z Bramą Grodzką sztucznym nasypem i mostem, otaczają dziś mury dziewiętnastowiecznej budowli. Osłaniają one średniowieczną wieżę i kaplicę dawnego Zamku Królewskiego, będącą unikalnym zabytkiem sztuki sakralnej. Dużo więcej osobliwości kryje Wzgórze Staromiejskie i roztaczające się z niego widoki. Trzeba tu koniecznie przyjechać. Odwiedzić średniowieczne zaułki, kościoły i rynek o nieregularnych kształtach
Największy rozkwit Lublina przypada na okres panowania Jagiellonów. Pamiątką tamtych wieków jest kościół pobrygidkowski pod wezwaniem Matki Boskiej Zwycięskiej, wystawiony przez króla jako votum po wygranej bitwie pod Grunwaldem w roku 1410. Dobę Jagiellonów przypomina także pomnik Unii Polski i Litwy, zawartej w Lublinie w 1569 roku, usytuowany na placu zwanym „litewskim”
W obrębie murów miejskich i ich otoczeniu warto zobaczyć wiele zabytków z różnych epok: kościół dominikanów, renesansowe zdobienia kościoła bernardynów, dekoracje kamienicy Konopniców, Wieżę Trynitarską. Wspaniały widok na zabudowę Wzgórza Staromiejskiego roztacza się z okien zamku, w którym jest zlokalizowane Muzeum Lubelskie.
Lublin jest miastem o bogatej tradycji artystycznej. Tu w 1513 roku ukazała się pierwsza polska książka „Raj duszny”, której autorem jest Biernat z Lublina zwany ojcem polskiej literatury. W świecie muzyki powszechnie znany jest Jan z Lublina, autor słynnej XV – wiecznej ”Tabulatury organowej”..
Lublin w przeszłości był znanym centrum oświaty i kultury żydowskiej. W 1567 roku powstała tu uczelnia żydowska. Wielu przedstawicieli społeczności żydowskiej tamtego okresu spoczywa na kirkucie, założonym w połowie XVI wieku na wzgórzu Grodzisko. Dzielnica żydowska nie przetrwała do naszych czasów, zniszczona w okresie okupacji hitlerowskiej.
Dziś w Lublinie działa 5 wyższych uczelni. Ich budynki współtworzą obecny krajobraz miasta. Najstarszą uczelnią jest Katolicki Uniwersytet Lubelski – powołany do życia po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Mieści się on w zabytkowym, rozbudowanym po wojnie, gmachu dawnego klasztoru Dominikanów – Obserwantów.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Politechnika Lubelska, Akademia Medyczna i Akademia Rolnicza powstały po II wojnie światowej. Najbardziej znane i odwiedzane jest miasteczko uniwersyteckie UMCS, tworzące kompleks zabudowań: rektoratu, biblioteki, gmachów dydaktycznych, domów akademickich i Akademickiego Centrum Kultury „Chatka Żaka”. Opasuje je zieleń parku akademickiego i malowniczo położonych dzielnic Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej.
Wśród licznych teatrów prym wiedzie, legitymujący się ponad 100-letnią tradycją teatr im. Juliusza Osterwy, a także Scena Plastyczna KUL. Ma też Lublin filharmonię, Teatr Muzyczny, Teatr Lalki i Aktora oraz szereg mniejszych teatrów. Na uwagę również zasługują działające w mieście folklorystyczne zespoły pieśni i tańca oraz chóry.
Bliższe i dalsze wycieczki po Regionie Lubelskim:
– Nałęczów /25 km/ – miejscowość uzdrowiskowa z zabytkową zabudową willową i ciekawą historią, położona w malowniczym krajobrazie pociętej wąwozami zachodniej części Wyżyny Lubelskiej,
– Kazimierz Dolny, Puławy i Janowiec /50 km/ – miejscowości nad królową polskich rzek – Wisłą, szczególnie znane artystom i miłośnikom zabytków,
– Muzeum im. Zamoyskich w Kozłówce /30 km/ zespół pałacowy z zachowanym układem architektonicznym wnętrz, wyposażeniem i wystrojem z przełomu XIX i XX wieku. Znajudje się tu także znane muzeum socrealizmu.
– Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie i Poleski Park Narodowy z wieloma jeziorami i malowniczym krajobrazem, w którym wciąż króluje przyroda.