Położone w południowych Włoszech wybrzeże Amalfi stanowi jeden z najbardziej malowniczych regionów basenu Morza Śródziemnego. Ten 40-kilometrowy odcinek wybrzeża, rozciągający się wzdłuż Morza Tyrreńskiego i Zatoki Salerno, został w 1997 roku wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO z uwagi na wyjątkową wartość kulturową i przyrodniczą.
Wybrzeże Amalfi charakteryzuje się górskim ukształtowaniem terenu. Strome zbocza południowego brzegu Półwyspu Sorrentyńskiego wpadają wprost do Morza Tyrreńskiego. Ciepły, śródziemnomorski klimat z ciepłymi latami i łagodnymi zimami sprzyja turystyce przez większą część roku. Wybrzeże Amalfi jest jednym z najdroższych i najbardziej ekskluzywnych regionów turystycznych Włoch. Trzynaście gmin położonych wzdłuż wybrzeża koncentruje swoją działalność głównie na turystyce. Szczególnym uznaniem cieszą się miejscowości Atrani i Vietri sul Mare, należące do prestiżowego grona „Najpiękniejszych wiosek Włoch” (I Borghi più belli d’Italia). Region przyciąga nie tylko turystów, ale również celebrytów i osobistości świata kultury, którzy chętnie nabywają tu swoje rezydencje.
Morska potęga Amalfii
Położone na wybrzeżu Morza Tyrreńskiego Amalfi przez wieki stanowiło jedną z najpotężniejszych republik morskich średniowiecznej Europy. W okresie swojej świetności, od VII wieku do 1073 roku, funkcjonowało jako niezależna republika osiągając szczyt rozwoju pod rządami księcia Manso (966-1004). Fundamentem potęgi Amalfi był handel międzynarodowy. Kupcy z Amalfi cieszyli się uprzywilejowaną pozycją w portach islamskich co pozwalało prwoadzić intensywną wymianę handlową. Importowali zboże od sąsiadów, sól z Sardynii oraz sprowadzali niewolników z głębi kraju wymieniając te dobra na złote dinary z Egiptu i Syrii oraz bizantyjskie jedwabie, które następnie sprzedawali na zachodnich rynkach. Znaczenie gospodarcze Amalfi podkreślał fakt, że jako jedyne miasto we Włoszech prowadziło transakcje w złocie, podczas gdy handel w reszcie kraju opierał się na barterze.
Amalfi opracowało kodeks morski Tavole amalfitane, który stał się standardem w chrześcijańskich portach Morza Śródziemnego i był używany, aż do 1570 roku. Z Amalfi pochodził również Flavio Gioia, któremu przypisuje się udoskonalenie kompasu poprzez zawieszenie igły magnetycznej nad różą wiatrów z zaznaczoną północą i umieszczenie jej w pojemniku ze szklaną pokrywą.
Schyłek potęgi Amalfi rozpoczął się w 1073 roku, gdy miasto zostało włączone do normańskiego hrabstwa Apulii oraz najazdy Pizy w latach 1133-1137, podczas których miasto zostało splądrowane. Ostateczny upadek nastąpił w 1343 roku w wyniku potężnego tsunami które zniszczyło port i dolną część miasta.
W XIX wieku Amalfi ponownie zaczęło zdobywać popularność jako destynacja turystyczna. Dawne klasztory Luna Convento i Cappuccini Convento przekształcono w ekskluzywne hotele, przyciągające wybitne osobistości świata kultury. Miasto było również ważnym ośrodkiem nauki, słynącym ze szkół prawa i matematyki. Karl Marx w „Ideologii niemieckiej” podkreślił rolę Amalfi w kształtowaniu się europejskiego kapitalizmu handlowego, co świadczy o jego dużym wpływie miasta na rozwój gospodarczy średniowiecznej Europy. Obecnie miasto pozostaje świadectwem średniowiecznej świetności i stanowi ważny punkt na mapie turystycznej Włoch.
Muzeum papieru w Amalfii
Papier Amalfijski znany także pod nazwą Carta Bambagina to szlachetny rodzaj papieru produkowany w Amalfi od czasów średniowiecza. Dokumenty wskazują na jego obecność we Włoszech od XIII wieku, chociaż prawdopodobnie papiernie w nadmorskiej republice Amalfi istniały już wcześniej. W 1220 roku król Fryderyk II zakazał używania tego papieru, uznając go za mniej trwały od pergaminu. Pomimo zakazu produkcja była kontynuowana, a do XVIII wieku w Amalfi i okolicach działało około dwudziestu papierni.
Papier zawdzięcza swoją nazwę charakterystycznemu procesowi wytwarzania i surowców z których był wytwarzany. Do produkcji papieru wykorzystywano oprócz celulozy również przetworzonych tekstyliów: szmat, strzępów lnu, bawełny i włókien konopnych. Początkowo te materiały były rozdrabniane młotami napędzanymi hydraulicznie (niektóre młyny wciąż można zobaczyć w okolicy), a w latach późniejszych, w ślad za rozwojem technologicznym maszynami elektrycznymi. Po rozdrobnieniu tkanin powstawała gęsta zawiesina, którą następnie ręcznie formowało się w arkusze przy pomocy specjalnych ramek. Zakład w Amalfi kontynuuje produkcję papieru Bambagina zgodnie z tradycyjną techniką.
Region słynie z produkcji tradycyjnego likieru Limoncello wytwarzanego z lokalnej odmiany cytryn uprawianych wzdłuż wybrzeża. Innym, charakterystycznym trunkiem wytwarzanym w tym rejonie jest likier Concerto wynaleziony przez zakonnice z klasztoru Pucara w Tramont. Jest to ręcznie robiony likier z naparu aromatycznych ziół, przypraw, jęczmienia i kawy.
Trasa wzdłuż wybrzeża
Strada Statale 163 Amalfitana (Amalfi Drive) to malownicza droga biegnąca wzdłuż wybrzeża Amalfi, która łączy Amalfi z południowowłoskim miastem Sorrento. Droga została wybudowana przez Rzymian i rozciąga się na długości około 80 km pomiędzy Salerno na południowym krańcu półwyspu a Positano.
Jan Tielens, uns
Większa część drogi została wykuta w zboczu nadmorskich klifów, z których rozciągają się spektakularne widoki na Morze Tyrreńskie oraz otaczające wzgórza. Trasa prowadzi również przez malowniczą wioskę Positano, zbudowaną na zboczu wzgórza, która, podobnie jak sama droga, jest popularną atrakcją turystyczną w tym regionie.
Lokalne specjały
Region słynie z produkcji tradycyjnego likieru limoncello, wytwarzanego z lokalnej odmiany cytryn sfusato amalfitano, uprawianych na tarasowych ogrodach wzdłuż wybrzeża. Równie charakterystycznym trunkiem jest concerto – ciemny rosolio o korzennych nutach, produkowany głównie w Tramonti. Amalfi zachowało także tradycję produkcji ekskluzywnego papieru bambagina, wytwarzanego ręcznie według wielowiekowych metod.
O wyjątkowości wybrzeża Amalfi świadczą również lokalne produkty rzemieślnicze. Vietri sul Mare słynie z kolorowej, ręcznie malowanej ceramiki, podczas gdy Cetara jest znana z produkcji wysokiej jakości anchois. Te lokalne specjały, wraz z malowniczym krajobrazem i bogatą historią, tworzą niepowtarzalny charakter tego śródziemnomorskiego raju.