Kolorowe Jeziorka w Rudawach Janowickich

Kolorowe Jeziorka w Rudawach Janowickich to zespół czterech zbiorników wodnych o unikalnych barwach, które powstały w dawnych wyrobiskach kopalni pirytu. Różne składy geologiczne poszczególnych wyrobisk sprawiły, że woda przybiera purpurowy, błękitny, żółty i zielony kolor. Intensywność barw zmienia się sezonowo wraz z poziomem wody i nasłonecznieniem.

Jeziorka znajdują się u podnóża Wielkiej Kopy w Wieściszowicach i powstały w wyniku zalania wyrobisk po zamkniętych kopalniach pirytu przez wody gruntowe i opadowe. Z uwagi na różny skład mineralny poszczególnych wyrobisk woda w każdym zbiorniku ma inną barwę. Kolorowe Jeziorka położone są na wysokości od 555 do 730 metrów nad poziomem morza i otoczone wysokimi skalnymi ścianami sięgającymi nawet 150 metrów. Teren obejmujący dawne wyrobiska górnicze, na których znajdują się jeziorka, wchodzi w skład Rudawskiego Parku Krajobrazowego, co zapewnia ochronę tego unikalnego ekosystemu. Do jeziorek biegnie zielony szlak turystyczny z Wieściszowic na Wielką Kopę oraz oznaczony kolorem niebieskim szlak rowerowy.

Kolorowe Jeziorka znajdują się na terenie zbudowanym ze skał metamorficznych należących do wschodniej osłony granitu karkonoskiego. Podłoże stanowią głównie amfibolity oraz różne typy łupków: aktynolitowe, serycytowo-chlorytowe, serycytowo-chlorytowo-kwarcowe i kwarcowo-albitowo-chlorytowe. Różnorodny skład geologiczny poszczególnych wyrobisk sprawił, że w każdym z nich dominują inne minerały nadające wodzie charakterystyczne barwy. Obok głównego składnika – pirytu – w skałach występują kalcyt, dolomit, talk, fluoryt oraz rzadsze minerały jak boulangeryt, jamesonit czy chalkozyn.

Kolorowe Jeziorka powstały w wyniku zalania wyrobisk górniczych po zakończeniu eksploatacji pirytu w 1925 roku. Pierwsza kopalnia o nazwie Hoffnung („Nadzieja”) powstała w 1785 roku w miejscu, w którym obecnie znajduje się Purpurowe Jeziorko. W kolejnych latach powstały na tym terenie kolejne kopalnie: Neues Glück w 1793 roku na terenie obecnego Błękitnego Jeziorka oraz Gustav Grube w 1796 roku, gdzie obecnie znajduje się Zielone Jeziorko. Głównym surowcem pozyskiwanym w kopalniach był piryt, popularnie nazywany „złotem głupców” ze względu na złocisty połysk przypominający szlachetny metal. Wydobyty piryt zawierał około 26 procent pierwiastka, co pozwalało na opłacalną eksploatację złóż przez 140 lat, do zamknięcia kopalni w 1925 roku.

Wydobyty surowiec transportowano kolejką wąskotorową do Marciszowa, a następnie do Płoszowa, gdzie przerabiano go na kwas siarkowy wykorzystywany do produkcji prochu strzelniczego i innych celów przemysłowych. Pozostałości nasypu tej nieistniejącej już kolejki nadal widoczne są przy drodze z Marciszowa do Wieściszowic. Po zamknięciu kopalni wyrobiska stopniowo wypełniały się wodą gruntową i opadową, tworząc dzisiejsze jeziorka, a zachodzące przez lata reakcje chemiczne przyczyniły się do zabarwienia, jakie możemy podziwiać obecnie.

Jeziorko Błękitne

Błękitne Jeziorko, zwane też Szmaragdowym lub Lazurowym, znajduje się najwyżej na wysokości 635 metrów nad poziomem morza. Powstało w miejscu kopalni Neues Glück założonej w 1793 roku. Za lazurową barwę odpowiadają związki miedzi, głównie chalkopiryt oraz wodorotlenki i węglany miedzi rozpuszczone w wodzie.

To najgłębszy zbiornik sięgający 20 metrów, o wymiarach około 150 na 50 metrów. W przeciwieństwie do pozostałych jeziorek nie wydziela intensywnego zapachu siarki. Relatywnie czysta woda sprawiła, że jeziorko stało się siedliskiem salamander plamistych, traszek górskich i różnych gatunków ważek.

Jeziorko Purpurowe

Purpurowe Jeziorko to największy zbiornik całego kompleksu, położony na wysokości 560 metrów nad poziomem morza. Powstało w miejscu najstarszej kopalni Hoffnung założonej w 1785 roku. Jego bordowo-czerwona barwa wynika z wysokiej koncentracji związków żelaza i miedzi, głównie pirytu występującego w postaci łupków serycytowo-chlorytowych. Zawartość pirytu w ścianach i dnie wyrobiska dochodzi do 10-12 procent.

Jeziorko osiąga głębokość około 11 metrów i charakteryzuje się ekstremalną kwasowością z pH między 2,8 a 3,5. Przy brzegach widoczne są złotawe drobinki pirytu, które tworzą charakterystyczną oprawę dla burgundowej wody. Ze względu na wysoki poziom metali ciężkich i kwasów kąpiel jest całkowicie zabroniona.

Jeziorko Zielone

Zielone Jeziorko, nazywane także Czarnym, to najmniejszy i najwyżej położony zbiornik na wysokości 730 metrów nad poziomem morza. Powstało w miejscu kopalni Gustav Grube założonej w 1796 roku. Przez większą część roku pozostaje suche, napełniając się wodą tylko podczas wiosennych roztopów lub po intensywnych opadach jesiennych.

Gdy pojawia się woda, jeziorko przybiera delikatną szmaragdowo-zieloną barwę. Kolorystyka wynika z zawiesiny drobnych cząstek glinokrzemianów oraz mikrokrystalicznych osadów wapniowych, głównie kalcytu i dolomitu. Wraz z pojawieniem się wody rozwija się fitoplankton, który dodatkowo wpływa na zielonkawy odcień. Ze względu na wysokie położenie jeziorko szybko paruje i wysycha, często znikając już po kilku tygodniach.

Jeziorko Żółte

Żółte Jeziorko położone na najniższym poziomie 555 metrów nad poziomem morza wyróżnia się jaskrawą kanarkową żółcią. Charakterystyczna kolorystyka wynika z obecności uwodnionych siarczanów żelaza, głównie epsonitu. Powierzchnię wody pokrywa groniasta powłoka siarczanów żelaza o intensywnym zapachu siarki.

To najbardziej kapryśny zbiornik, który okresowo całkowicie wysycha podczas suchych okresów letnich. Pojawia się głównie po obfitych opadach jesienią i wiosną. W ostatnich latach jego powierzchnia znacząco się zmniejszyła i obecnie praktycznie zniknęło z krajobrazu. Agresywny skład chemiczny sprawia, że nie występują tu żadne formy życia.

Atrakcje w okolicy

Nieopodal Kolorowych Jeziorek napotkamy wiele innych ciekawych atrakcji turystycznych, które warto połączyć z odwiedzinami kolorowych zbiorników.

Skalnik

Skalnik to najwyższy szczyt Rudaw Janowickich wznoszący się na wysokość 945 metrów, wpisany na listę Korony Gór Polski. Góra ma dwa wierzchołki – wyższy ukryty w lesie oraz niższy zwany Ostrą Małą, z którego rozciąga się panorama na Karkonosze. Wejście na Skalnik z Czarnowa zajmuje około 2 godzin, a szlak prowadzi przez charakterystyczne formacje skalne zwane Końmi Apokalipsy. Na szczycie ukryta jest w skrytce pamiątkowa pieczątka potwierdzająca zdobycie wierzchołka.

Sokolik Duży

Sokolik Duży to granitowy ostaniec wznoszący się na wysokość 642 metrów w północno-zachodniej części Rudaw Janowickich, który stanowi jeden z najbardziej rozpoznawanych punktów widokowych w Sudetach. Na jego szczycie znajduje się metalowa platforma widokowa z 1885 roku, dostępna po wykutych w skale schodach z poręczami. Granitowa ściana Sokolika Dużego osiąga wysokość około 40 metrów i oferuje doskonałe warunki do wspinaczki skalnej. Z punktu widokowego rozciąga się panorama na Kotlinę Jeleniogórską, Dolinę Bobru, Góry Kaczawskie i Karkonosze.

Przed II wojną światową oba szczyty Sokolików połączone były metalową kładką, która nie przetrwała do dziś. Krzyżna Góra na wysokości 654 metrów zwieńczona jest siedmiometrowym metalowym krzyżem z niemieckim napisem upamiętniającym Wilhelma von Hohenzollerna. Okoliczne skały stanowią popularny teren dla wspinaczy, którzy trenują tutaj przed wyprawami w Tatry. W okolicy Sokolików znajdują się liczne drogi wspinaczkowe o różnym stopniu trudności, co czyni to miejsce idealną szkołą wspinaczki skalnej.

Schronisko PTTK Szwajcarka

Schronisko PTTK Szwajcarka działa od 1823 roku jako najstarsze schronisko górskie w Polsce. Zbudowane w stylu tyrolskim dla pruskiej rodziny królewskiej, zachowało oryginalną formę i służy jako baza wypadowa u podnóża Sokolików. W schronisku rozpoczynali swoją karierę wspinaczkową znani polscy himalaiciści jak Wojciech Kurtyka, Krzysztof Wielicki czy Wanda Rutkiewicz. Budynek oferuje noclegi i wyżywienie dla turystów przemierzających szlaki Rudaw Janowickich.

Formacje skalne

Skalny Most to granitowa formacja o wymiarach 30 na 20 metrów powstała w wyniku erozji. Starościńskie Skały oferują punkt widokowy dostępny po wykutych w granicie schodach prowadzących na 30-metrową skałę. Formacje tworzą labirynt skalny z widokami na okoliczne góry. W rejonie tym można także zobaczyć inne ciekawe skały jak Fajka, Ząbek czy Szuflandia, które stanowią atrakcję dla miłośników geologicznych osobliwości.

Zamek Bolczów

Ruiny XIV-wiecznego Zamku Bolczów zostały wzniesione przez Bolka II z rodu Piastów na skalistym wzgórzu. Zamek był jedną z rezydencji książęcej i pełnił funkcje obronne na pograniczu śląsko-czeskim. Obecnie pozostały po nim fragmenty murów wkomponowane w naturalne formacje skalne. Obiekt znajduje się na trasie Szlaku Zamków Piastowskich łączącego najważniejsze zabytki historyczne regionu.

Husyckie Skały i Lwia Góra

Husyckie Skały to formacja skalna, z którą związana jest legenda o obrońcach zamku, którzy mieli spaść w dwudziestometrową przepaść podczas ucieczki przed wrogami. Lwia Góra wyróżnia się charakterystycznymi kopulastymi formacjami skalnymi, które przez swoją formę zyskały ludowe nazwy. Oba obiekty stanowią przykłady geologicznych osobliwości Rudaw Janowickich powstałych w wyniku erozji granitowych skał.

Informacje praktyczne

Lokalizacja

Kolorowe Jeziorka znajdują się w miejscowości Wieściszowice w gminie Marciszów, powiecie kamiennogórskim, województwie dolnośląskim. Dokładne położenie atrakcji określają współrzędne GPS: 50.830123, 15.973510. Teren dostępny przez całą dobę, a wstęp na teren jeziorek bezpłatny.

Dojazd

Dojazd samochodem:
Z Wrocławia: droga krajowa nr 5 przez Marciszów, skręt w kierunku Janowic Wielkich, następnie do Wieściszowic. Czas przejazdu około 1,5 godziny, dystans 95 km. Z Jeleniej Góry: przez Kaczorów i Marciszów. Czas przejazdu 30 minut, dystans 28 km. Z Karpacza i Kamiennej Góry: około 10 km.

Dojazd komunikacją publiczną:
Najbliższa stacja kolejowa: Marciszów (pociągi Kolei Dolnośląskich Wrocław-Jelenia Góra, Wrocław-Szklarska Poręba, pociąg Kamieńczyk Poznań-Szklarska Poręba Górna Polregio, pociągi pospieszne PKP Intercity). Ze stacji Marciszów pieszo około 4 km (30-40 minut). Alternatywnie: stacje Janowice Wielkie i Trzcińsko z dalszym dojściem pieszo. Autobusy: do Kowar z dalszym przesiadaniem.

Parkingi:
Parking oficjalny w Wieściszowicach za 10 zł, alternatywnie miejsca u mieszkańców za 5 zł dziennie.

Praktyczne wskazówki

Na zwiedzanie Kolorowych Jeziorek należy zarezerwować sobie około dwóch godzin. Najlepsze warunki do zwiedzania panują w słoneczne dni, szczególnie w porze południowej, gdy naturalne oświetlenie najlepiej uwydatnia barwy wody. Wiosna i jesień to optymalne pory roku na wizytę, ponieważ po opadach wszystkie zbiorniki są wypełnione wodą i prezentują pełnię swoich kolorów. W okresie letnim niektóre jeziorka mogą częściowo lub całkowicie wysychać.

Ze względu na rosnącą popularność miejsca zalecane są odwiedziny w dni powszednie, kiedy można uniknąć weekendowych tłumów turystów. Warto pamiętać, że intensywność barw jeziorek uzależniona jest od poziomu nasłonecznienia i ilości opadów, dlatego kolory mogą różnić się w zależności od warunków pogodowych.

Ważne ograniczenia i zalecenia:

• Ze względu na agresywny skład chemiczny wody obowiązuje całkowity zakaz kąpieli we wszystkich zbiornikach
• Szlaki są dostępne dla osób z psami
• Trasy nie są przystosowane dla wózków dziecięcych ani osób niepełnosprawnych ze względu na wąskie ścieżki, nierówny teren i wystające korzenie drzew
• Zdecydowanie zalecane jest sportowe obuwie zapewniające stabilność na kamienistym i często śliskim podłożu