W tym artykule
Zamek w Rawie Mazowieckiej to ruiny średniowiecznej budowli gotyckiej, która w czasach swej świetności pełni rolę obronną południowego Mazowsza. Na przestrzeni wieków zamek kilkukrotnie był zdobywany i odbudowywany, a ostatecznie rozebrany przez Prusaków.
Historia tego zamku ma swoje korzenie w XIV wieku, kiedy to został zbudowany na polecenie księcia Siemowita III Mazowieckiego, i prawdopodobnie ukończony przez jego syna, Siemowita IV. Głównym celem powstania zamku była obrona południowej części księstwa Mazowsza. Zamek został ukończony pod koniec XIV wieku i stał się ważnym punktem obronnym regionu. W latach 1455–1462 pełnił funkcję siedziby niezależnego Księstwa Rawskiego, które to ostatecznie w 1462 zostało włączone do Królestwa Polskiego.
W 1507 roku zamek strawił pożar, ale został odbudowany w latach 1517-1521 oraz wzmocniony, aby przeciwstawić się ewentualnym atakom artylerii. W okresie tym podwyższono mury obronne oraz rozbudowano mniejszy, trój kondygnacyjny budynek południowo-wschodni.
Zamek w Rawie Mazowieckiej odgrywał także istotną rolę w życiu politycznym i społecznym regionu. W 1562 roku sejm w Piotrkowie wyznaczył Rawę jako siedzibę Komisji Skarbowej dla Kwarcianego Wojska, a na zamku przechowywano tzw. skarb rawski na potrzeby tego wojska. Zamek pełnił funkcję siedziby starosty rawskiego. Przechowywano w nim archiwa oraz odbywały się tutaj sądy grodzkie.
Podczas wojen i najazdów, zamek był kilkakrotnie zdobywany i niszczony. W 1655 roku został splądrowany i częściowo wysadzony w powietrze przez wojska szwedzkie. Po rozbiorze Polski, w latach 1795-1806 Prusacy rozebrali większość budowli zamkowych, wykorzystując pozyskane materiały do budowy innych obiektów. Zamek stopniowo popadał w ruinę, aż w 1954-1958 roku przystąpiono do jego rekonstrukcji. Wówczas to odtworzono górną część wieży głównej, fragmenty murów kurtynowych oraz odsłonięto zarys fundamentów.
Architektura zamku
Zamek w Rawie Mazowieckiej to imponująca budowla o planie czworoboku o wymiarach 66 x 64 metrów, oparta na kamiennym fundamencie. Zamek zajmował obszar 4200 metrów kwadratowych wewnątrz murów. Na jego terenie znajdował się dwukondygnacyjny pałac książęcy w północnej części oraz mniejszy budynek między bramą a narożnikiem południowo-wschodnim. Na dziedzińcu znajdowały się także drewniane zabudowania gospodarcze. Główna wieża, usytuowana w południowo-zachodnim rogu, pełniła funkcję obronną oraz więzienną. Jej wysoki mur był nadbudowany cegłą i posiadał zadaszony ganek z rozmieszczonymi strzelnicami na górnej kondygnacji.
Dziś z zamku przetrwała odrestaurowana wieża główna oraz odtworzone zostały krótkie fragmenty murów.
Zamkowa legenda
Niezwykle ciekawa wydaje się być legenda związana z zamkiem. Według niej, książę Siemowit III uwięził swoją żonę Annę w zamkowej wieży, oskarżając ją o niewierność. To wydarzenie jest podobne do fabuły dramatu „Zimowa opowieść” autorstwa Williama Shakespearea, co sugeruje możliwość inspiracji legendą rawską. Legenda ta opowiada również o dziecku, Henryku Mazowieckim, które odebrane zostało matce i wychowywane przez inną rodzinę. Dziecko to później osiągnęło znaczącą pozycję jako biskup płocki i dyplomata.
Zamek w Rawie Mazowieckiej jest nie tylko historycznym miejscem, ale także ważnym elementem polskiego dziedzictwa kulturowego. Jego rekonstrukcja i zachowanie pozwalają nam odkrywać fascynującą historię tej budowli oraz przypominać sobie o jej znaczeniu w dawnych czasach.