Nie bez przyczyny okolice Iławy nazywane są progiem Mazur. Turyści przybywający z zachodu, północy czy południa w tych okolicach po raz pierwszy stykają się z urokami krainy tysiąca jezior. Tu, napotykają Jeziorak jedno z największych jezior Polski , tędy przebiega znaczna część Kanału Elbląskiego. Urozmaicony krajobraz polodowcowy z licznymi jeziorami i dużymi kompleksami leśnymi, mnogość zabytków architektury i techniki, dogodna sieć komunikacyjna stanowią o walorach tej części Polski północno-wschodniej.
Pojezierze Iławskie rozciągaj się na wschód od prawego brzegu Wisły. Pagórki Pojezierza Iławskiego częstokroć porozcinane są głębokimi (do 40 m) rynnami- wąwozami oraz licznymi zagłębieniami powstałymi po wytopieniu się, pozostawionych przez wycofujący się lodowiec brył lodu. Dna rynien i obniżeń wypełnione są wodami jezior i rzek lub też rozległymi torfowiskami. Największe z jezior Jeziorak znajduje się na północ od Iławy (34,6 km i 12,5 m głębokości).
Innymi większymi zbiornikami wodnymi Pojezierza są jeziora: Narie, Dzierzgoń i Drwęckie. Na zachód od Jezioraka znajduje się największy kompleks leśny tych okolic, a w nim kilkadziesiąt jezior różnej wielkości pośród których najciekawszym jest Czerwica (gmina Susz)- rezerwat przyrody. Ochronie podlegają gnieżdżące się tu kormorany i czaple. Nad nie opodal leżącym Jeziorem Januszewskim można napotkać gniazda żurawi. Także na południe od Jezioraka rozciąga się duży obszar leśny z innym interesującym rezerwatem przyrody, którym jest jezioro Karaś. Jest to ulubione miejsce lęgowe różnych gatunków ptaków wodnych oraz najbardziej dogodne miejsce do napotkania np. jelenia, piżmaka czy też lisa oraz całego mnóstwa roślin chronionych. Pośród innych rezerwatów przyrody Pojezierza Iławskiego warto odwiedzić rezerwat Gaudy (ok. 40 km od Iławy), który jest miejscem lęgowym ptactwa wodnego i błotnego oraz obszarem, w którym chroniona jest roślinność torfowiskowa i błotna. Dojście do rezerwatu od miejscowości Kamieniec. Rezerwat Jezioro Czarne ( 14 km od Ostródy), gdzie chroniony jest poryblin jeziorny i inne rzadkie rośliny błotne i torfowiskowe, rezerwat Jezioro Iłgi ( gm. Miłomłyn), w którym podlegają ochronie różne gatunki ptactwa wodnego i błotnego, rezerwat Jezioro Karaś ( 5 km od Iławy ), który jest rezerwatem faunistycznym obejmującym zarastające jezioro wraz z otaczającymi je bagnami, stanowiące miejsca lęgowe ptactwa wodnego i błotnego, rezerwat Kudypy – rezerwat bobrów na rzece Pasłęce w gminie Łukta. O największych kompleksach leśnych Pojezierza Iławskiego napisaliśmy powyżej. Na oddzielną jednak wzmiankę zasługują pomnikowe drzewa, z których najstarszym jest dąb, rosnący na terenie nadleśnictwa Starkowo o obwodzie 645 cm i wysokości 35 metrów. Jego wiek oceniono na ponad 500 lat.
Największymi rzekami Pojezierza Iławskiego są Drwęca (w części południowo-zachodniej) oraz Pasłęka (w części wschodniej). Wody z części zachodniej odprowadzają Osa i Liwa – niewielkie rzeczki wpadające bezpośrednio do Wisły. Warto jednak polecić uwadze kajakarzy mało znany szlak wodny rzeki Liwa. Jej całkowita długość wynosi 115 km a najbardziej atrakcyjne odcinki rzeki wiodą pośród lasów pomiędzy Suszem i Prabutami oraz pomiędzy Prabutami a Kwidzyniem ( przełomy i zakola). Z części północnej wody odprowadza rzeka Dzierzgoń wpadająca poprzez jez. Drużno do rzeki Elbląg.
Na uwagę zasługuje też Kanał Ostródzko-Elbląski łączący jeziora: Drwęckie i Jeziorak z jez. Drużno i Elblągiem. Najwyższą kulminację Poj. Iławskiego stanowi wzgórze na północ od wsi Złotna. Osiąga ono wysokość 197,3 m npm. Przeciętna wysokość terenu waha się jadnak pomiędzy 100-120 m n.p.m. Największymi miastami regionu są: Ostróda (35 tys. mieszkańców) Iława (33 tys. mieszk.) oraz leżące na krawędzi doliny Wisły Malbork (40 tys. mieszk.) i Kwidzyn (30 tys. mieszk.).
Ważniejsze zabytkowe miasta i miejsca na Pojezierzu Iławskim to:
IŁAWA (niem. Deutsch Eylau) jest jednym z głównych ośrodków miejskich Poj. Iławskiego (33 tys. mieszk.). Z Iławy można odbywać szereg wycieczek w bliższe i dalsze okolice. Warto wówczas odwiedzić między innymi:
SZYMBARK nad jeziorem Szymbarskim . Niegdyś znajdowała się tu siedziba proboszcza kapituły pomezańskiej. Do naszych czasów zachowały się ruiny zamku, który swój obecny neogotycki charakter otrzymał w trakcie przebudowy w 1857 r. Obok znajdują się budynki dawnej oranżerii. W parku przyzamkowym można napotkać drzewa, których wiek niejednokrotnie przekracza 300 lat.
KAMIENIEC (39 km na północ od Iławy), zespół pałacowy na który składają się: barokowy pałac z początku XVIII w. wypalony w 1945 r., w którym przebywali w 1807 r. Napoleon i Maria Walewska, pawilon ogrodowy, barokowe oficyny pałacowe, stajnia, kuźnia i spichlerz.
PRABUTY ( 48 km na północny zachód od Iławy) miasto liczące ok.7 tys. mieszkańców. Zachowały się w nim między innymi pozostałości zamku wzniesionego pod koniec XIII w., kościół gotycki z XIV w., fragment obwarowań miejskich wraz z jedną z bram zwaną Bramą Kwidzyńską lub Szpitalną. W granicach miasta leży jezioro Liwieniec, w którym ochronie podlegają ptactwo wodne i błotne między innymi: łabędź niemy, mewa śmieszka, bąk i bączek.
STARY DZIERZGOŃ ( 41 km na północ od Iławy). W 1249 r. zawarto w tym mieście pokój pomiędzy Krzyżakami i Prusami. Znajdujący się tu zamek był słynny z wielkich libacji rycerstwa Zakonu Krzyżackiego. Do chwili obecnej z dawnej świetności miasta pozostały: gotycki kościół Matki Boskiej Różańcowej z XIV w. z odbudowaną w 1959 r. wieżą oraz dwa drewniane domy. 2 km na północny wschód od miasta znajdują się pozostałości po staropruskim grodzisku.
FREDNOWY ( 16 km na północny wschód od Iławy). W miejscowości leżącej przy szosie do Ostródy stoi barokowy kościół p.w. św. Trójcy .
DZIERZGOŃ – miasto leżące 58 km na północ od Iławy. W XIII w. Krzyżacy wznieśli tu zamek, a następnie osada otrzymała prawa miejskie. W latach 1466-1772 Dzierzgoń znajdował się w granicach Polski. Do zwiedzenia warto polecić gotycki kościół z pierwszej połowy XIV w., jednak w latach późniejszych gruntownie przebudowany oraz poklasztorny kościół reformatów z gotyckim XIII wiecznym prezbiterium.
SUSZ (33 km na północny-zachód od Iławy) założony jako miasto przez kapitułę pomezańską. Godny odwiedzenia jest kościół p.w. św. Antoniego z XIV w. W pobliżu znajduje się staropruskie grodzisko.
ZALEWO ( 36 km od Iławy), miasto, założone na przełomie XIII i XIV w. Prawa miejskie otrzymało w 1305 r. Zniszczone w 75% w czasie II wojny światowej dawnej świetności zachowało zaledwie kilka zabytków m.in. gotycki kościół oraz fragment murów miejskich z basztą oraz trzy stare domy mieszczańskie z poł. XIX w. Niewątpliwą atrakcją Iławy jest sąsiadujący z miastem rozległy akwen jez. Jeziorak.