Zamek Czocha, znany również pod nazwą Zamek Czajków to zabytkowy, graniczny obiekt obronny z XIII wieku. Znajduje się w miejscowości Sucha w gminie Leśna w powiecie lubańskim. Usytuowany jest nad malowniczym Zalewem Leśniańskim, na rzece Kwisa, w polskiej części Górnych Łużyc.
Charakterystyczną cechą Zamku Czocha jest jego położenie na gnejsowych skałach, które są częścią metamorfiku izerskiego. To strategiczne umiejscowienie sprawiało, że przez lata pełnił on funkcję obronnego zamku granicznego. Kluczowym elementem zamku jest stołp, zlokalizowany przy głównych bramach, będący najstarszą częścią zamku, a w późniejszym czasie rozbudowany o część mieszkalną. Zamek posiada dwie bramy: starszą, dolną oraz nowszą, górną.
W dokumentach z 1329 roku zamek określany był nazwą Caychow. Inną nazwą zamku występującą w języku Niemieckim jest Tzschocha. Zamek, z jego bogatą historią i unikalną architekturą, stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego regionu oraz przyciąga licznych turystów i miłośników historii.
Historia zamku Czocha
Zamek Czocha, położony na pograniczu śląsko-łużyckim, ma swoje korzenie sięgające lat 1241–1247. Jego powstanie przypisuje się Piastom śląskim lub królowi czeskiemu Wacławowi I Przemyślidzie. Strategiczne położenie zamku sprawiało, że często zmieniał on właścicieli. Pierwszym z nich była Marchia Brandenburska, która zdobyła zamek w 1253 roku i przekazała go w lenno biskupowi miśnieńskiemu von Weisenow.
W 1319 roku zamek stał się częścią księstwa jaworskiego, rządzonego przez Henryka I jaworskiego. Po jego śmierci w 1346 roku, zamek przeszedł w ręce Bolka II Małego, księcia świdnicko-jaworskiego. Po śmierci jego żony, Agnieszki Habsburg, zamek wszedł w granice Korony Czeskiej na mocy układu z cesarzem Karolem IV Luksemburskim. W późniejszym okresie był własnością rodów von Dohn i von Klüks, a od 1451 do 1700 roku rodziny von Nostitz.
W 1909 roku zamek nabył Ernsta Gütschowa, drezdeński producent wyrobów tytoniowych. Podczas przebudowy w latach 1912–1920, pod kierunkiem architekta Bodo Ebhardta, zamek przywrócono do wyglądu z ryciny z 1703 roku, choć zniszczono przy tym wiele jego najstarszych fragmentów. Gütschow utrzymywał kontakty z rosyjską arystokracją i skupował cenne przedmioty artystyczne. Po opuszczeniu zamku w 1945 roku, pozostawił w nim dużą część wyposażenia.
Po zakończeniu II wojny światowej, zamek znalazł się w granicach Polski i przeszedł różne koleje losu. Był okradany przez Sowietów i dotknięty akcjami rewindykacyjnymi. W latach 50. XX wieku zamek służył jako Wojskowy Dom Wczasowy i był utajniony na mapach.
Od 1996 roku jest dostępny publicznie jako ośrodek hotelowo-konferencyjny. Obecnie zamek jest udostępniony do zwiedzania, mieści się tu hotel oraz restauracja.