Zamek Grodno. Średniowieczna warownia na Dolnym Śląsku

Zamek Grodno to jedna z najpiękniejszych średniowiecznych warowni Dolnego Śląska, wznosząca się na szczycie Góry Chojna (450 m n.p.m.) w Górach Wałbrzyskich. Ten zabytkowy kompleks, górujący nad doliną Jeziora Bystrzyckiego, przyciąga rocznie tysiące turystów swoją fascynującą historią, tajemniczymi legendami i spektakularną architekturą. Położony w Zagórzu Śląskim zamek stanowi nie tylko świadectwo burzliwych dziejów regionu, ale także oferuje niezapomniane wrażenia i widoki, które na długo pozostają w pamięci odwiedzających.

Historia zamku

Dzieje zamku Grodno sięgają czasów księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I, choć pierwsze partie murów gotyckiego zamku powstały prawdopodobnie za panowania księcia Bernarda i jego brata Bolka II. Znaczący rozdział w historii warowni rozpoczął się w 1392 roku, gdy po śmierci księżnej Agnieszki Habsburskiej, żony Bolka II, zamek przeszedł w posiadanie Korony Czeskiej.

Burzliwy okres w dziejach zamku przypadł na XV wiek, gdy znajdował się w rękach rodzin rycerskich, które podczas wojen husyckich trudniły się rozbojem. Prawdziwy rozkwit warowni nastąpił dopiero pod władaniem Macieja von Logau, który w latach 1545-1587 przeprowadził znaczącą rozbudowę obiektu. Po zniszczeniach spowodowanych przez Szwedów podczas wojny trzydziestoletniej, zamek musiał stawić czoła kolejnym wyzwaniom – w drugiej połowie XVIII wieku został oblężony podczas rozruchów chłopskich.

Ostatnimi właścicielami opuszczonego od 1774 roku zamku byli Zedlitzowie. Rok 1789 przyniósł częściowe osunięcie się południowego skrzydła zamku górnego. W 1824 roku, z inicjatywy profesora Büschinga, ówczesnego właściciela zamku, podjęto pierwsze prace remontowo-zabezpieczające. Kolejne renowacje prowadzono w latach 1868-1869 oraz pod koniec XIX wieku, jednak prace te wprowadziły zmiany, które nie były zgodne z historycznym kształtem budowli. W 1904 roku odnowiono sgraffita oraz otwarto w zamku schronisko z gospodą. Po II wojnie światowej przeprowadzono kolejne prace konserwatorskie. Od 2008 roku zamek jest własnością gminy Walim, która doprowadziła do obiektu wodociąg i w kwietniu 2018 roku uruchomiła w nim hotel oraz restaurację.

Architektura

Wzniesiony z kamienia na szczycie rozległego wzgórza zamek Grodno był największą tego typu budowlą na Śląsku. Jego założenie rozciąga się na imponującej długości 170 metrów. Główną część warowni otacza blankowany mur obwodowy o nieregularnym kształcie ze skarpami w narożnikach. System obronny wzmacniają dwie wieże: niewielka czworoboczna w południowej części kurtyny oraz wieża bramna z broną w narożniku południowo-zachodnim.

Zamek górny, zajmujący powierzchnię około 950 metrów kwadratowych, stanowi najstarszą część kompleksu. Na początku XVI wieku obiekt przeszedł przebudowę, a w latach 1545-1587 wzniesiono budynki wewnątrz dziedzińca oraz utworzono długą szyję bramną z zewnętrzną bramą i piętrem mieszkalnym. W tym samym okresie dobudowano charakterystyczną ośmiokątną część wieży oraz dodatkowy pierścień murów.

Szczególną uwagę zwraca przedzamcze, które otrzymało kształt wydłużonego dziedzińca otoczonego bastejami. Do jego wnętrza prowadzi bogato zdobiony budynek bramny, umiejscowiony w kurtynie północno-zachodniej. Portal kaplicy zamkowej stanowi prawdziwe dzieło sztuki – między dwiema kolumnami korynckimi umieszczono fryz heraldyczny prezentujący osiem herbów rodów szlacheckich: von Logau, von Reibnitz, von Ogigel, von Reideburg, von Seydlitz, von Reibnitz, von Mühlheim oraz herb przedstawiający węża. Całość wieńczy płycina z cesarskim orłem, którego podtrzymują dwa gryfy.

Ciekawostki i legendy

Z zamkiem związanych jest wiele fascynujących legend. Najbardziej znana opowiada o Białej Damie – duchu księżnej Małgorzaty, która według podań zmarła tragicznie, spadając z zamkowej wieży. Podobno jej zjawa pojawia się w bezksiężycowe noce, przechadzając się po murach obronnych.

Inna legenda mówi o ukrytym w zamkowych lochach skarbie templariuszy, którego do dziś nie odnaleziono. W średniowieczu zamek miał również służyć jako więzienie dla schwytanych rycerzy-rabusiów, którzy terroryzowali okoliczne ziemie.

Zamek Grodno to nie tylko zabytek – to miejsce, gdzie historia ożywa na naszych oczach. Połączenie średniowiecznej architektury, fascynujących dziejów i malowniczego położenia sprawia, że jest to obowiązkowy punkt na mapie każdego miłośnika Dolnego Śląska. Niezależnie od pory roku, zamek oferuje niezapomniane wrażenia i możliwość przeniesienia się w czasie do epoki rycerzy, dam dworu i wielkich uczt w zamkowych komnatach.

Planując wizytę, warto zarezerwować przynajmniej 2-3 godziny na dokładne zwiedzenie zamku i jego okolic. Najlepszym czasem na odwiedziny są miesiące letnie, kiedy odbywają się tu liczne wydarzenia historyczne i kulturalne, a rozległe widoki nie są ograniczone przez mgłę czy zachmurzenie.

Karczma i noclegi na zamku

Na terenie dziedzińca dolnego Zamku Grodno funkcjonuje Karczma Rycerska, oferująca posiłki turystom odwiedzającym zabytek. Restauracja położona jest w dogodnym miejscu, poza główną trasą zwiedzania, dzięki czemu goście mogą korzystać z jej oferty bez konieczności zakupu biletu wstępu na zamek. W sezonie turystycznym, obejmującym okres wiosenno-letni, przestrzeń dziedzińca wzbogacają stoliki z parasolami, zapewniające odpoczynek osobom, które pokonały trasę na szczyt góry Choina.

Na zamku oferowane są noclegi w zabytkowym budynku bramnym z XVI wieku. W obiekcie, po gruntownym remoncie w 2017 roku, przygotowano dwa pokoje dwuosobowe z prywatnymi łazienkami oraz apartament składający się z sypialni, salonu wypoczynkowego i osobnej łazienki. Warto podkreślić, że budynek bramny, w którym urządzono pokoje hotelowe, powstał w 1570 roku podczas renesansowej rozbudowy zamku, pełnił niegdyś funkcje mieszkalne i administracyjne. Jego wyjątkowy charakter podkreśla bogato zdobiona elewacja wykonana w technice sgraffito, dzięki czemu goście mogą nocować w autentycznych wnętrzach renesansowej budowli.

Atrakcje wokół zamku

Zamek Grodno to nie tylko zabytkowe mury – to tętniący życiem ośrodek kultury i rekreacji. W ciągu roku odbywają się tu liczne wydarzenia, jak choćby turnieje rycerskie i pokazy walk średniowiecznych. Organizowane jest również nocne zwiedzanie z pochodniami (w sezonie letnim), jarmarki średniowieczne i festyny historyczne oraz warsztaty dawnych rzemiosł dla dzieci i dorosłych.

W bezpośrednim sąsiedztwie zamku przebiegają atrakcyjne szlaki turystyczne, prowadzące przez najpiękniejsze zakątki Gór Wałbrzyskich. Szczególnie polecany jest czerwony szlak wiodący wzdłuż brzegów Jeziora Bystrzyckiego.

Godziny otwarcia

• Kwiecień-październik: 10:00-18:00 (codziennie)
• Listopad-marzec: 10:00-16:00 (z wyjątkiem poniedziałków)

Ceny biletów

Dojazd do zamku

• Samochodem: parking znajduje się u podnóża góry zamkowej
• Komunikacją publiczną: busy kursujące z Wałbrzycha i Świdnicy do Zagórza Śląskiego