W tym artykule
Zespół pałacowo-parkowy w Ostromecku to miejsce o wyjątkowym znaczeniu historycznym i architektonicznym, składające się z dwóch pałaców i rozległego 38-hektarowego parku. Centralnymi punktami tego kompleksu są dwa pałace: barokowy Pałac Stary, zwany również Myśliwskim lub Pałacem Mostowskich oraz neoklasycystyczny Pałac Nowy, znany również jako Pałac Schönbornów.
Zespół pałacowo-parkowy w Ostromęcku to unikatowy kompleks, który łączy w sobie bogactwo architektoniczne z pięknem naturalnego krajobrazu. Składa się z dwóch pałaców i 38-hektarowego parku, stanowiąc wyjątkową atrakcję turystyczną województwa kujawsko-pomorskiego.
Pałac Stary
Pałac Stary, zwany również Pałacem Mostowskich lub Myśliwskim to barokowa rezydencja z elementami rokoka. Wybudowany w latach 1759-1766 przez Pawła Michała Mostowskiego, wojewodę pomorskiego, zachwyca swoją architekturą i detalami. Powierzchnia użytkowa pałacu wynosi 712,5 m². Budowla jest murowana z cegły, z piwnicami z kamienia, posiada trzy kondygnacje z półpiętrem i poddaszem. Elewacje pałacu są bogato zdobione kolumnami, pilastrami, sztukateriami oraz reprezentacyjnymi oknami. Na szczególną uwagę zasługuje taras widokowy od strony północnej, z którego rozciąga się widok na dolinę Wisły oraz ogród włoski.
W elewacji frontowej znajduje się trójosiowy pozorny ryzalit, zdwojony pilastrami, zwieńczony trójkątnym szczytem, nad którym umieszczono balkon. Mansardowy dach, łamany dwukrotnie, pokryty jest łupkiem kamiennym i ozdobiony rzeźbą orła. Wewnątrz zachowały się fragmenty dekoracji sztukatorskiej oraz ażurowa balustrada w sieni. Pałac ten niegdyś służył jako miejsce organizacji pikników po polowaniach, stąd jego alternatywna nazwa – Myśliwski. Od 2000 roku w Pałacu Starym mieści się Kolekcja Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego, która przyciąga miłośników muzyki i historii.
Pałac Nowy
Pałac Nowy – zwany także Pałacem Schönbornów – został wybudowany w latach 1832-1848. Jest to rezydencja w stylu neoklasycystycznym, później wzbogacona o eklektyczne dobudówki. Korpus główny pałacu jest prostokątny, z nieznacznym ryzalitem od frontu oraz trójbocznym ryzalitem od strony parku, zamkniętym tarasem. Pałac posiada dwie kondygnacje, wysokie sutereny oraz niski dach czterospadowy. Powierzchnia użytkowa całego obiektu wynosi 2581,4 m².
Od południa do pałacu przylega neobarokowy, piętrowy pałacyk myśliwski z kaplicą, połączony z korpusem dwukondygnacyjnym łącznikiem, a od północy jednokondygnacyjna sala balowa. Wewnątrz zachowały się dekoracje sztukatorskie. Od strony parku pałac wyposażony jest w zespół tarasów z murem oporowym i tralkową balustradą. W narożnikach znajdują się pergole na kolumnach korynckich i toskańskich, co nadaje całości eleganckiego charakteru.
Park pałacowy
Park pałacowy w Ostromecku, o powierzchni 38 ha, otacza oba pałace i obejmuje częściowo skraj doliny Wisły. Składa się z dwóch części: ogrodu włoskiego i angielskiego, które różnią się stylem kompozycyjnym i krajobrazowym.
Ogród włoski, znajdujący się przy Pałacu Starym, powstał na początku XVIII wieku. Składa się z trzech tarasów, połączonych schodami, z aleją grabową i kasztanową oraz dawnym basenem z fontanną. Na terenie ogrodu włoskiego znajdują się herby Albrechta von Avensleben oraz Marty Matyldy Marii Schönborn, które dodają historycznego charakteru temu miejscu.
Park angielski, założony w latach 30. XIX wieku przez Petera Josepha Lennégo, znanego pruskiego ogrodnika królewskiego, obejmuje część ogrodową i leśną. Wyróżnia się dużymi polanami trawnikowymi, malowniczym ukształtowaniem terenu oraz bogatym drzewostanem. Dominują tu drzewa pomnikowe, takie jak lipy drobnolistne, dęby szypułkowe, kasztanowce białe, świerki pospolite oraz klony zwyczajne. Park w stylu angielskim zachwyca swoją różnorodnością i naturalnym pięknem, co sprawia, że jest idealnym miejscem do spacerów i relaksu.
W głębi parku znajduje się neoromańskie mauzoleum rodziny Schönbornów oraz Alvenslebenów. Drzewostan parku jest niezwykle bogaty i różnorodny, zarówno pod względem gatunkowym, jak i wiekowym. Inwentaryzacja przeprowadzona w latach 90. XX wieku wykazała obecność około 850 drzew liściastych oraz 180 drzew iglastych, z których wiele zaliczono do pomników przyrody. Wśród nich znajdują się lipy drobnolistne, dęby szypułkowe, kasztanowce zwyczajne, buki zwyczajne, klony zwyczajne, sosna wejmutka, wiązy szypułkowe, olsza czarna i jesion wyniosły.
Niegdyś w parku znajdowała się również bażantarnia, ostoja jeleni oraz sady, z których pozostały relikty starych odmian jabłoni i grusz rosnące w pobliżu Pałacu Starego. Park w Ostromecku zajął drugie miejsce w konkursie na Najpiękniejszy Polski Park 2009, co dodatkowo podkreśla jego unikalne walory krajobrazowe i historyczne.
Kolekcja Zabytkowych Fortepianów
Kolekcja Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego Kolekcję utworzono w 1978 roku z inicjatywy dyrektora Filharmonii Pomorskiej, Andrzeja Szwalbego. Przez wiele lat fortepiany były przechowywane w budynku Filharmonii Pomorskiej. W 2000 roku przeniesiono je do Pałacu Starego w Ostromecku. Kolekcja zawiera fortepiany skrzydłowe, stołowe, pianina, mieszane oraz inne instrumenty, wyprodukowane w XIX wieku w Polsce, innych krajach europejskich i Stanach Zjednoczonych.
W 2016 roku Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy wydało dwujęzyczny katalog „Kolekcja Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego w Ostromecku” autorstwa Beniamina Vogla.
Zabytek na skalę krajową
Cały kompleks, wpisany do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego, stanowi istotny element dziedzictwa kulturowego regionu. Pałac Stary wraz z parkiem wpisano do rejestru już w 1955 roku, a Pałac Nowy w 1991 roku. Park ostromecki znajduje się również w „Spisie parków i ogrodów zabytkowych w Polsce”, co świadczy o jego znaczeniu na skalę krajową.
Zespół pałacowo-parkowy w Ostromecku to miejsce, które zachwyca zarówno miłośników historii i architektury, jak i tych, którzy szukają spokoju i kontaktu z naturą. Dzięki bogatej historii, różnorodnej architekturze i malowniczym krajobrazom, Ostromecko stanowi jedno z najważniejszych miejsc na mapie turystycznej Polski.