Zespół pałacowo-parkowy w Ostromecku

Zespół pałacowo-parkowy w Ostromecku to miejsce o wyjątkowym znaczeniu historycznym i architektonicznym, składające się z dwóch pałaców i rozległego 38-hektarowego parku. Centralnymi punktami tego kompleksu są dwa pałace: barokowy Pałac Stary, zwany również Myśliwskim lub Pałacem Mostowskich oraz neoklasycystyczny Pałac Nowy, znany również jako Pałac Schönbornów.

Zespół pałacowo-parkowy w Ostromęcku to unikatowy kompleks, który łączy w sobie bogactwo architektoniczne z pięknem naturalnego krajobrazu. Składa się z dwóch pałaców i 38-hektarowego parku, stanowiąc wyjątkową atrakcję turystyczną województwa kujawsko-pomorskiego.

Pałac Stary

Pałac Stary, zwany również Pałacem Mostowskich lub Myśliwskim to barokowa rezydencja z elementami rokoka. Wybudowany w latach 1759-1766 przez Pawła Michała Mostowskiego, wojewodę pomorskiego, zachwyca swoją architekturą i detalami. Powierzchnia użytkowa pałacu wynosi 712,5 m². Budowla jest murowana z cegły, z piwnicami z kamienia, posiada trzy kondygnacje z półpiętrem i poddaszem. Elewacje pałacu są bogato zdobione kolumnami, pilastrami, sztukateriami oraz reprezentacyjnymi oknami. Na szczególną uwagę zasługuje taras widokowy od strony północnej, z którego rozciąga się widok na dolinę Wisły oraz ogród włoski.

Pałac Stary - barokowy pałac w Ostromecku
Pałac Stary – barokowy pałac w Ostromecku, fot. Mariusz Guć, wa

W elewacji frontowej znajduje się trójosiowy pozorny ryzalit, zdwojony pilastrami, zwieńczony trójkątnym szczytem, nad którym umieszczono balkon. Mansardowy dach, łamany dwukrotnie, pokryty jest łupkiem kamiennym i ozdobiony rzeźbą orła. Wewnątrz zachowały się fragmenty dekoracji sztukatorskiej oraz ażurowa balustrada w sieni. Pałac ten niegdyś służył jako miejsce organizacji pikników po polowaniach, stąd jego alternatywna nazwa – Myśliwski. Od 2000 roku w Pałacu Starym mieści się Kolekcja Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego, która przyciąga miłośników muzyki i historii.

Pałac Nowy

Pałac Nowy – zwany także Pałacem Schönbornów – został wybudowany w latach 1832-1848. Jest to rezydencja w stylu neoklasycystycznym, później wzbogacona o eklektyczne dobudówki. Korpus główny pałacu jest prostokątny, z nieznacznym ryzalitem od frontu oraz trójbocznym ryzalitem od strony parku, zamkniętym tarasem. Pałac posiada dwie kondygnacje, wysokie sutereny oraz niski dach czterospadowy. Powierzchnia użytkowa całego obiektu wynosi 2581,4 m².

  Twierdza Srebrna Góra. Fortyfikacja obronna na Dolnym Śląsku

Od południa do pałacu przylega neobarokowy, piętrowy pałacyk myśliwski z kaplicą, połączony z korpusem dwukondygnacyjnym łącznikiem, a od północy jednokondygnacyjna sala balowa. Wewnątrz zachowały się dekoracje sztukatorskie. Od strony parku pałac wyposażony jest w zespół tarasów z murem oporowym i tralkową balustradą. W narożnikach znajdują się pergole na kolumnach korynckich i toskańskich, co nadaje całości eleganckiego charakteru.

Park pałacowy

Park pałacowy w Ostromecku, o powierzchni 38 ha, otacza oba pałace i obejmuje częściowo skraj doliny Wisły. Składa się z dwóch części: ogrodu włoskiego i angielskiego, które różnią się stylem kompozycyjnym i krajobrazowym.

Ogród włoski, znajdujący się przy Pałacu Starym, powstał na początku XVIII wieku. Składa się z trzech tarasów, połączonych schodami, z aleją grabową i kasztanową oraz dawnym basenem z fontanną. Na terenie ogrodu włoskiego znajdują się herby Albrechta von Avensleben oraz Marty Matyldy Marii Schönborn, które dodają historycznego charakteru temu miejscu.

Park pałacowy
Park pałacowy, fot. Mariusz Guć, wa

Park angielski, założony w latach 30. XIX wieku przez Petera Josepha Lennégo, znanego pruskiego ogrodnika królewskiego, obejmuje część ogrodową i leśną. Wyróżnia się dużymi polanami trawnikowymi, malowniczym ukształtowaniem terenu oraz bogatym drzewostanem. Dominują tu drzewa pomnikowe, takie jak lipy drobnolistne, dęby szypułkowe, kasztanowce białe, świerki pospolite oraz klony zwyczajne. Park w stylu angielskim zachwyca swoją różnorodnością i naturalnym pięknem, co sprawia, że jest idealnym miejscem do spacerów i relaksu.

W głębi parku znajduje się neoromańskie mauzoleum rodziny Schönbornów oraz Alvenslebenów. Drzewostan parku jest niezwykle bogaty i różnorodny, zarówno pod względem gatunkowym, jak i wiekowym. Inwentaryzacja przeprowadzona w latach 90. XX wieku wykazała obecność około 850 drzew liściastych oraz 180 drzew iglastych, z których wiele zaliczono do pomników przyrody. Wśród nich znajdują się lipy drobnolistne, dęby szypułkowe, kasztanowce zwyczajne, buki zwyczajne, klony zwyczajne, sosna wejmutka, wiązy szypułkowe, olsza czarna i jesion wyniosły.

  Województwo Kujawsko-Pomorskie
Latarnie pałacowe podtrzymywane przez gryfy
Latarnie pałacowe podtrzymywane przez gryfy, fot. Pit1233, wa

Niegdyś w parku znajdowała się również bażantarnia, ostoja jeleni oraz sady, z których pozostały relikty starych odmian jabłoni i grusz rosnące w pobliżu Pałacu Starego. Park w Ostromecku zajął drugie miejsce w konkursie na Najpiękniejszy Polski Park 2009, co dodatkowo podkreśla jego unikalne walory krajobrazowe i historyczne.

Kolekcja Zabytkowych Fortepianów

Kolekcja Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego Kolekcję utworzono w 1978 roku z inicjatywy dyrektora Filharmonii Pomorskiej, Andrzeja Szwalbego. Przez wiele lat fortepiany były przechowywane w budynku Filharmonii Pomorskiej. W 2000 roku przeniesiono je do Pałacu Starego w Ostromecku. Kolekcja zawiera fortepiany skrzydłowe, stołowe, pianina, mieszane oraz inne instrumenty, wyprodukowane w XIX wieku w Polsce, innych krajach europejskich i Stanach Zjednoczonych.

W 2016 roku Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy wydało dwujęzyczny katalog „Kolekcja Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego w Ostromecku” autorstwa Beniamina Vogla.

Zabytek na skalę krajową

Cały kompleks, wpisany do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego, stanowi istotny element dziedzictwa kulturowego regionu. Pałac Stary wraz z parkiem wpisano do rejestru już w 1955 roku, a Pałac Nowy w 1991 roku. Park ostromecki znajduje się również w „Spisie parków i ogrodów zabytkowych w Polsce”, co świadczy o jego znaczeniu na skalę krajową.

Zespół pałacowo-parkowy w Ostromecku to miejsce, które zachwyca zarówno miłośników historii i architektury, jak i tych, którzy szukają spokoju i kontaktu z naturą. Dzięki bogatej historii, różnorodnej architekturze i malowniczym krajobrazom, Ostromecko stanowi jedno z najważniejszych miejsc na mapie turystycznej Polski.