Świętokrzyski Park Narodowy

Świętokrzyski Park Narodowy jest jednym z dwudziestu trzech parków narodowych w Polsce, zlokalizowany jest w centralnej części Gór Świętokrzyskich. Park utworzony został w 1950 roku.

Park znajduje się w centralnej części Gór Świętokrzyskich, obejmując pasmo Łysogór z najwyższym szczytem Łysicą (614 m n.p.m.) i Łysą Górą (595 m n.p.m.), Fragment Pasma Klonowskiego z górami Psarską i Miejską, Doliny Wilkowskiej i Doliny Dębniańskiej, a także trzy enklawy: Górę Chełmową, Las Serwis i Skarpę Zapusty.

Historia parku rozpoczęła się już w 1920 roku, kiedy to na Chełmowej Górze utworzono pierwszy rezerwat przyrody w Górach Świętokrzyskich. W ciągu kolejnych lat powstawały kolejne rezerwaty, aż do formalnego ustanowienia Świętokrzyskiego Parku Narodowego w 1950 roku. Wtedy to wszystkie istniejące wcześniej rezerwaty oraz nowo utworzony obszar o nazwie „Czarny Las” w Dolinie Czarnej Wody zostały włączone do parku jako rezerwaty ścisłe.

Park, będący jednym obrębem ochronnym, podzielony jest na osiem obwodów ochronnych, które pełnią funkcję odpowiedników leśnictw w lasach państwowych. Pierwotnie w 1996 roku, po powiększeniu parku, przewidziano dziewięć obwodów, lecz w 2002 roku jeden z nich został zlikwidowany z powodów budżetowych, a jego obszar rozdzielono pomiędzy sąsiednie jednostki. Obecne obwody to: Chełmowa Góra, Święty Krzyż, Dębno, Jastrzębi Dół, Dąbrowa, Podgórze, Święta Katarzyna i Klonów.

Na terenie parku znajduje się Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego oraz historyczne zabudowania dawnego klasztoru Benedyktynów Świętokrzyskich z XII wieku.

Fauna i Flora Parku

Świętokrzyski Park Narodowy jest wyjątkowym miejscem pod względem różnorodności flory i fauny. Park ten obejmuje obszar, na którym lasy stanowią około 95% powierzchni, a wśród nich dominują drzewostany bukowe i bukowo-jodłowe. Charakterystycznymi elementami są też wyżynne bory jodłowe oraz zespół jarzębiny świętokrzyskiej. Wśród drzew najczęściej spotyka się buk zwyczajny, jodłę, modrzewie, sosnę zwyczajną oraz świerk. Rzadsze gatunki to lipa szerokolistna, wiąz szypułkowy, jesion wyniosły i cis pospolity. Również krzewy, jak leszczyna i trzmielina brodawkowata, są obecne w parku. W runie leśnym rosną gatunki takie jak nerecznica samcza, zawilec gajowy, turzyca palczasta czy konwalijka dwulistna.

Bogactwo flory Świętokrzyskiego Parku Narodowego obejmuje 1015 gatunków roślin naczyniowych, z czego 128 występuje tylko w granicach parku. Wśród rzadszych gatunków znajdują się podrzeń żebrowiec, pomocnik baldaszkowy i goryczka wąskolistna. Dodatkowo, park jest domem dla ponad 859 gatunków roślin, w tym 35 drzew, 272 gatunków glonów i około 350 gatunków porostów. Wyróżnia się tu również 270-letnia jodła pospolita, najwyższe drzewo w Polsce oraz zabytkowe modrzewie polskie w rezerwacie Chełmowa Góra.

W parku zamieszkuje 45 gatunków ssaków, w tym sarny europejskie, jelenie, dziki, kuna leśna, nornica ruda i mysz leśna. Park jest domem dla 14 gatunków płazów, 6 gatunków gadów, 66 gatunków ślimaków, 187 gatunków pająków oraz ponad 3000 gatunków owadów, w tym wielu chronionych na mocy dyrektywy siedliskowej Unii Europejskiej. Na terenie parku odnotowano obecność 150 gatunków patków.

Ważnym elementem krajobrazu Świętokrzyskiego Parku Narodowego Krajobraz są gołoborza – rumowiska skalne, które powstały w wyniku wietrzenia mrozowego – będące świadectwem dawnych procesów geologicznych.

Szlaki turystyczne w granicach parku