Jaskinia Ciemna w Ojcowskim Parku Narodowym

Jaskinia Ciemna to imponujący fenomen natury znajdujący się w Ojcowskim Parku Narodowym na terenie województwa małopolskiego. Jest uważana za największą jaskinię pod względem wielkości komory na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Jaskinia ważnym stanowiskiem archeologicznym na którym natrafiono na krzemienne narzędzia należące do kultury mikocko-prądnickiej, a także odkryto tu najstarsze szczątki ludzkie w Polsce – kości dłoni neandertalskiego dziecka datowane na około 115 tys. lat.

Pierwsze badania naukowe w jaskini przeprowadzono w latach 1901-1909 i 1912, a później kontynuowano je w 1918 i 1919 oraz w latach 1963-1970. Od 2007 roku trwają badania prowadzone przez zespół badaczy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W jaskini odbywały się również ważne wydarzenia, takie jak koncert zorganizowany w 1787 roku podczas wizyty króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jaskinię odwiedzali również znani polscy pisarze i działacze, tak jak Hugo Kołłątaj, Franciszek Karpiński, Stanisław Staszic, Julian Ursyn Niemcewicz i Fryderyk Chopin.

Charakterystyka jaskini

Jaskinia Ciemna składa się z obszernej komory, przechodzącej w zwężający się korytarz. Komora wstępna jest największą, znaną komorą jaskiniową na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Komora jaskini ma prawie 90 m długości, około 20 m szerokości i miejscami kilkanaście metrów wysokości. Dno jaskini pokrywa gruba warstwa osadów dochodząca miejscami do ponad 8 m.

Około 30 m od wejścia, pod lewą ścianą jaskini, znajdują się masywne stalagmity, z których jeden przypomina lwa. Dalsza część komory się obniża. Na stropie widoczne są koliste zagłębienia, tzw. kotły wirowe, powstałe w wyniku całkowitego wypełnienia kanału krasowego wodą. W miejscu, gdzie komora skręca w prawo, znajduje się masywny słup skalny, dzielący tę część jaskini na dwie mniejsze.

Strop jaskini na lewo od słupa pokryty jest dużą ilością małych stalaktytów rurkowych, tzw. makaronów. Po przejściu około 20 m komora przechodzi w ciasny korytarz skręcający w lewo, trudny do zwiedzania ze względu na mały przekrój. Korytarz powstał wzdłuż szczeliny widocznej w stropie. Na jego końcu znajdowała się mała naciekowa kropielnica, zniszczona przez wandali w 1974 r.

Wnętrze jaskini jest wilgotne, a temperatura wynosi około +7°C przez cały rok. Jaskinię Ciemną zamieszkują bezskrzydłe owady, ćmy, białe wije i nietoperze (głównie nocki duże i podkowce małe), w liczbie około 20 okazów. Szata naciekowa Jaskini Ciemnej jest uboga, gdyż została w dużej części zniszczona w XIX w. i później, kiedy jaskinia była dostępna do zwiedzania.

Stalaktyty i stalagmity

Stalaktyty to formacje zwisające z sufitu jaskini, które tworzone są przez krople wody przesączającej się przez materiał skalny, a następnie odkładają zawarte w nich minerały. Stalaktyty w Jaskini Ciemnej mogą osiągać wysokość do 1 metra, tworząc piękne i imponujące formacje. Stalagmity natomiast to formacje wyrastające z podłoża jaskini i rosną w górę, gdy krople wody spływają po ich powierzchni i odkładając minerały. Te naturalne twory są jednymi z najbardziej charakterystycznymi formacjami jaskiniowymi co przyciąga wielu turystów i miłośników przyrody.

Obozowisko neandertalczyka

W Jaskini Ciemnej, odkryto ślady prehistorycznej obecności człowieka, co stanowi fascynujący punkt w dziedzinie archeologii. Badania stratygraficzne wskazują, że neandertalczycy zamieszkiwali tę jaskinię około 50 tysięcy lat temu.

W wyniku prowadzonych prac archeologicznych znaleziono w pobliżu jaskini narzędzia krzemienne należące do kultury mikocko-prądnickiej datowane na około 120 tysięcy lat temu. Najbardziej znaczącym odkryciem było odnalezienie paliczków – kości dłoni neandertalskiego dziecka, których wiek datowany jest na około 115 tys. lat temu. Sczątki te uznawane są za najstarsze znane szczątki ludzkie odnalezione na terenie Polski. Rekonstrukcja obozowiska neandertalczyków pozwala na przybliżenie sposobu życia i zachowania człowieka w paleolicie.

Informacje praktyczne

Jaskinia Ciemna znajduje się ona na zboczu Doliny Prądnika, w malowniczym masywie Góry Koronnej, na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Jej lokalizacja w samym sercu parku sprawia, że stanowi ona jedno z wielu atrakcji turystycznych regionu. Wizyta w Jaskini Ciemnej to doskonała okazja, żeby zobaczyć nie tylko unikalne formacje jaskiniowe, ale także podziwiać piękne widoki na Doliny Prądnika.

Jaskinia Ciemna jest dostępna dla turystów tylko w grupach z przewodnikiem Ojcowskiego Parku Narodowego, który dyżuruje przy kasie biletowej podczas jej otwarcia. Jaskinia nie ma elektrycznego oświetlenia, a zwiedzanie odbywa się przy użyciu świec. Bilety można kupić wyłącznie w kasie jaskini, która znajduje się przy zielonym szlaku w dolinie Prądnika, 400 metrów przed wejściem do jaskini. Trasa zwiedzania jest łatwa i trwa około 15 minut. W pobliżu jaskini można również zwiedzić zrekonstruowane obozowisko neandertalczyków oraz korzystać z platformy widokowej przy wejściu do jaskini z której roztaczają się widoki na dolinę.

Cennik biletów do Jaskini Ciemnej

Informacje dodatkowe:

• Bilet ulgowy przysługuje dzieciom, młodzieży uczącej się, studentom do 26. roku życia oraz seniorom powyżej 65. roku życia.
• Dzieci do lat 6 mają wstęp bezpłatny.
• Bilety można zakupić w kasie na miejscu przed wejściem do jaskini.
• Jaskinia jest dostępna do zwiedzania wyłącznie z przewodnikiem.
• Sezon turystyczny trwa od kwietnia do października.
• W okresach poza sezonem jaskinia jest zamknięta dla zwiedzających.