Wodospady Krka

Wodospady Krka stanowią jedną z największych atrakcji Parku Narodowego Krka. Geneza ich powstania jest ściśle związana z procesami krasowymi, charakterystycznymi dla tej części kraju. Wody rzeki przepływając przez wapienne skały w ciągu tysięcy lat przyczyniały się do erozji skał wapiennych. Wapienne osady niesione przez wodę następnie osadzały się tworząc wapienne progi i kaskady. Trwające przez lata procesy trawertynizacji przyczyniły się do utworzenia w kanionie rzeki Krka licznych barier wodnych tworzących malownicze wodospady.

Wodospady Krka składają się z kilku imponujących kaskad, z których największe i najbardziej znane to Skradinski Buk i Roški Slap. Te naturalne struktury, ciągle zmieniające się pod wpływem trwających procesów geologicznych, przyciągają co roku tysiące turystów. Oprócz wodospadów, Park Narodowy Krka słynie z bogatej różnorodności biologicznej, w tym licznych gatunków ptaków i roślin, a także z zabytków kulturowych: klasztorów, starożytnych twierdz oraz śladów bytowania człowieka z okresu neolitu . Jego wyjątkowe walory naturalne i kulturowe sprawiają, że jest to jedno z najcenniejszych i najczęściej odwiedzanych miejsc w Chorwacji.

Trawertynizacja to proces, w którym woda bogata w rozpuszczony węglan wapnia przepływa przez wapienne podłoże, a następnie, tracąc dwutlenek węgla, wytrąca wapień, tworząc barierę trawertynową. W wyniku tego procesu powstają naturalne tamy, które z czasem prowadzą do powstania wodospadów i kaskad.

Wodospad Bilušića buk

Malowniczy wodospad o wysokości 22,4 metra rozciąga się na długości 300 metrów i szerokości około 100 metrów. Charakterystyczne dla tego miejsca są grzbiety i nawisy tufowe. Bezpośrednio pod wodospadem, gdzie rzeka się uspokaja znajdują się liczne wysepki i progi tufowe. Wodospad otaczają bujne zarośla typowe dla klimatu subśródziemnomorskiego oraz gęste zadrzewienia wierzbowe. Skały w jego pobliżu pokrywa bogata flora mchów, wśród której wyróżniają się Cratoneuron filicinum oraz Fontinalis antipyretica, a także rzadszy podgatunek wątrobowca – Marchantia Polymorpha subsp. montivagans, który zazwyczaj występuje na wyżej położonych terenach. W rejonie wodospadu Bilušića można natrafić na historyczne młyny wodne, folusze oraz pralnie. Na jego obszarze znajdują się również ciekawe formacje jaskiniowe, w tym szczególnie wartościowa dla speleologów jaskinia Sedrena špilja o długości 124 metrów, znajdująca się za jednym z młynów.

Wodospad Brljan

Brljan jest drugim wodospadem na rzece Krka i charakteryzuje się wysokością blisko 16 metrów i szerokością około 180 metrów. Kaskada wodospadu rozciąga się na długości ponad 300 metrów i złożona jest z licznych progów, grzbietów i konsoli z tufu, które tworzą w tym miejscu jezioro Bjelober lub Ćorić. Otoczenie jeziora tworzy bujna roślinność leśna oraz typowa dla subśródziemnomorskiego klimatu, urozmaicona niewielkimi łąkami i polami uprawnymi. Wodospad najlepiej jest odwiedzić wiosenną porą, kiedy poziom wód jest wysoki. W otoczeniu wodospadu dominują wodne gatunki mchów Cinclidotus aquaticus oraz Rhynchostegium riparioides.

W sąsiedztwie wodospadu znajdują się ruiny rzymskiego obozu legionistów Burnum, antyczne młyny oraz tzw. droga górnicza, zbudowana w 1936 roku nieopodal wodospadu. Najistotniejszą interwencją człowieka, zakłócającą naturalną równowagę wodospadu Brljan, była budowa tamy na początku XX wieku, która miała za zadanie spiętrzenie wody na potrzeby pobliskiej elektrowni wodnej Miljacka.

Wodospad Manojlovac

Wodospad Manojlovac to  najwyższy i najbardziej spektakularny wodospad na rzece Krka. Wodospad ma wysokość niemal 60 metrów, 500 metrów długości oraz szerokość wahającą się pomiędzy 80 a 100 metrów. Wodospad charakteryzuje się licznymi barierami tufowymi z których najwyższa osiąga 32 metry wysokości. Na tym fragmencie wodospadu rzeka zmienia kierunek z północno-zachodniego na południowo-wschodni.

Liczne grzbiety wapienne, jaskinie i nawisy wodospadu stanowią doskonałe warunki dla różnorodnych gatunków mchów, w tym Eucladium verticillatum oraz przedstawicieli rodzin Fissidens, Bryum, Didymodon i Gymnostonum. Unikatowy charakter największej kaskady podkreśla Palustriella commutata, kluczowy gatunek mchu odpowiedzialny za tworzenie tufów. Flora otaczająca kanion z wodospadem jest równie różnorodna. Tereny te są bujnie porośnięte przez grab pospolity, jesion wąskolistny, dereń, wierzba purpurowa, figowiec oraz rzadka paproć – miłorząb pospolity, będąca reliktem trzeciorzędowym.

Wodospad Manojlovac dzięki zapierającym dech w piersiach widokom, zyskał uznanie cesarza Franciszka Józefa I i jego żony Elżbiety Austriaczki, znanej jako Sissi, a na pamiątkę ich wizyty w tym miejscu w 1875 roku powstała inskrypcja wyryta w punkcie widokowym nad wodospadem.

Podczas letnich miesięcy przez wodospad przepływa skromna ilość wody, ponieważ większość z niej jest przekierowywana do zbiornika elektrowni wodnej Miljacka.

Wodospad Rošnjak

Skromny, lecz urokliwy wodospad o wysokości niespełna 9 metrów oraz 40 metrów szerokości. Rošnjak tworzy pojedynczą barierę z tufu, która prezentuje się niezwykle malowniczo ochrzczona przez lokalną społeczność mianem Ołtarza. W jego strukturze tufowej dostrzec można sylwetki grzbietów, brodawek oraz małych przewieszek. Otoczenie wodospadu cechuje się bujną i różnorodną roślinnością, w której prym wiodą takie gatunki jak wierzba purpurowa, figowiec pospolity, grab chmielowy, jesion kwitnący oraz grab wschodni. Wśród mchów przeważają gatunki Eucladium vertcillatum, Palustriella commutata oraz Cratoneuron filicinum.

Wodospad znajduje się w głębokim, sięgającym dwustu metrów kanionie i ze względu na trudną dostępność można go podziwiać wyłącznie z pewnej odległości. To również jedyne miejsce na rzece Krka, gdzie z powodu trudnego dostępu nie powstały żadne młyny.

Wodospad Miljacka

Wodospad Miljacka jest kolejnym wodospadem Parku Narodowym Krka o wysokości przekraczającej 23 metry i szerokością dochodzącą do 60 metrów. Znajduje się w miejscu w którym wody rzeki Zrmanji wpadają do rzeki Krka i wyróżnia się bogatymi formacjami skalnymi z grzbietami i nawisami w górnej części oraz niskimi progami w dolnej. Wodospad składa się z trzech dużych oraz wielu mniejszych kaskad tufowych, zapewniając przy tym doskonałe warunki rozwoju różnorodnym gatunkom mchów.  Tereny wokół wodospadu porasta typowa roślinność subśródziemnomorską. W bliskim sąsiedztwie wodospadu Miljacka znajduje się Jaskinia Miljacka II będąca największą w Parku Narodowym Krka, którą zamieszkują endemiczne gautnki zwierząt, wliczając w to olma czy nietoperza długopalczastego. W bezpośrednim sąsiedztwie wodospadu mieści się HPP Miljacka – największa elektrownia wodna na rzece Krka, która do 1910 roku była uznawana za najpotężniejszą w Europie.

Wodospad Roški slap

Szósty i przedostatni naturalny próg wodny w Kanionie rzeki Krka, oddalony o 36 km od źródła Wodospad ma wysokość 25,5 metra oraz długość 650 metrów. Charakterystyczne dla tego miejsca są tufowe kaskady, które uformowały się na początku uskoku tworząc urokliwe formacje nazywane „Naszyjnikami”. Wśród tufowych formacji jakie wykształciły się w wyniku tworzenia barier tufowych można dostrzec grzbiety, jaskinie, progi i szyszki, które nadają temu miejscu unikalny charakter. Najwyższy wodospad znajdujący się na końcu kaskady tworzy formę przypominającą lejek, z którego woda z impetem wpada do jeziora Visovac.

Roślinność wokół wodospadów Roški jest niezwykle bogata. Występują tu różnorodne gatunki mchów, niskich roślin zielnych i trzcin, a w bliskie otoczenie wodospadu porastają wierzby biała i fioletowa oraz jesion wąskolistny.

Nieopodal wodospadu znajduje się jaskinia Ozidana (Oziđana pećina) w której odnaleziono ślady świadczące o dawnej obecności człowieka w tej okolicy. Z kolei na prawym brzegu Krki funkcjonuje mała elektrownia wodna Roški, zbudowana w 1910 roku. Odwiedzających przyciągają zrewitalizowane młyny wodne, myjnie wełny i folusze, będące świadectwem architektury ludowej i dużej wartości historycznej dla gospodarki tego regionu.

Wodospad Skradinski Buk

Wodospad Skradinski Buk jest siódmą, ostatnią i jednocześnie najdłuższą barierą tufową na rzece Krka, uchodzą za największą tego typu formację w Europie. Wodospad jest uchodzi za jeden z najpiękniejszych zakątków Parku Narodowego Krka. Uroki tego wodospadu można odkrywać podążając jednokierunkowym, okrężnym szlakiem o długości 1900 metrów.

Podczas spaceru warto zwrócić uwagę na odrestaurowane dawne młyny wodne, a także na zachowane ruiny elektrowni wodnej Krka z końca XIX wieku, będącej symbolem technologicznego postępu i pierwszej tego typu instalacji w Chorwacji.