Drohiczyn nad Bugiem

Drohiczyn powstał najpóźniej w XI stuleciu, jako drugi obok Brześcia ośrodek obronny i administracyjny w księstwie należącym do Rurykowiczów. Jego znaczenie podkreślało dogodne położenie na szlaku handlowym wiodącym z Rusi do Polski.

Świadectwem handlowego znaczenia Drohiczyna jest m.in. kilka tysięcy ołowianych plomb, które w ubiegłym stuleciu Bug wymył z brzegu na zachód od Góry Zamkowej. Służyły one m.in. zapewne do plombowania towarów oraz skórek. Ponadto znaleziono wyroby z kości, figurki jeźdźców, a w okolicy Drohiczyna – bogaty skarb monet arabskich z VIII-IX w. Prace archeologiczne zostały zapoczątkowane przez mieszkańca Drohiczyna Zygmunta Szmita (zm. w 1929 r.), a na dużą skalę były prowadzone w latach 1954-57.

Utarło się mniemanie, szczególnie upowszechniane w literaturze popularnej, że Drohiczyn był stolicą Jaćwingów. Współczesna nauka nie potwierdza jednak tego stwierdzenia.

W XII w. władzę nad Drohiczynem sprawowali książęta wołyńsko-haliccy. W 1181 r. Drohiczyn stał się nawet na jakiś czas stolicą samodzielnego księstwa drohickiego. Władcy polscy w trakcie XI i XII w. wielokrotnie próbowali odzyskać utracone pogranicze. Grody Brześć i Drohiczyn stanowiły dobre zabezpieczenie przed najazdami Jaćwingów i Litwinów.

W początkach XIII w. Drohiczyn znalazł się w rękach Konrada Mazowieckiego, który osadził w nim w 1237 r. zakon rycerski Braci Dobrzyńskich.

Już w rok potem Braciom Dobrzyńskim gród odebrał książę halicko-włodzimierski Daniel Romanowicz, który w 1253 r. koronował się tutaj na króla Rusi. Ceremonię przeprowadził legat rzymski – Opizo.

„Wybierając Drohiczyn na miejsce tak uroczystego i ważnego aktu, Daniel chciał zapewne podkreślić wobec sąsiednich władców Polski i Litwy, a także Zakonu Krzyżackiego, swoje wyłączne prawa do coraz bardziej spornego po-granicza”. – napisał W. Jarmolik w opracowaniu poświęconym średniowiecznym dziejom ziemi drohickiej.

„Mamy w Polsce cztery miasta o tradycjach grodów koronacyjnych – pisze znany historyk doby współczesnej. Paweł Jasienica – Pierwszym jest oczywiście Gniezno, ale Kraków dopiero na trzecim… Drugie miejsce zajmuje Drohiczyn nad Bugiem… Tu w roku 1253 z rąk wysłannika papieskiego otrzymał koronę Rusi książę Daniel Romanowicz – prawnuk Krzywoustego”.

Dziś przypomina tę chwilę drewniana figura księcia dłuta drohiczyńskiego rzeźbiarza-poety, Lucjana Boruty, witająca u wejścia do muzeum.

W trzecim dziesięcioleciu XIV w. za rządów wielkiego księcia Gedymina Litwa opanowała ziemię między środkowym Bugiem i Narwią. Drohiczyn znalazł się w obrębie województwa trackiego Wielkiego Księstwa Litewskiego i stał się stolicą powiatu oraz siedzibą sądów ziemskich i grodzkich. W drohickim kościele odbywały się sejmiki szlacheckie. Prawa miejskie otrzymał Drohiczyn w 1498 r. wraz z ustanowieniem 4 jarmarków rocznie, jatką, postrzygalnią sukna, łaźnią i zapewnieniem szerokich praw handlowych. Na stulecia XV i XVI przypada największy rozkwit miasta, które położone na skrzyżowaniu ważnych dróg handlowych u przeprawy przez Bug – rozbudowuje się po obu stronach rzeki. Mieściła się tu komora celna i liczne zajazdy, które obsługiwały podróżnych. Miasto było ośrodkiem handlu woskiem, miodem, solą. zbożem oraz produktami leśnymi. Już w 1517 r. Drohiczyn miał most na Bugu i odgrywał poważną rolę jako rzeczny port handlowy.

W 1520 r. Drohiczyn stał się głównym miastem nowo utworzonego woj. podlaskiego, przyłączonego w 1569 r do Korony Polskiej. W pierwszej połowie XVI w. w Drohiczynie byty trzy kościoły: farny założony ok. 1350 r. przez franciszkanów, kościół franciszkański z konwentem uposażony przez księcia Witolda i kościół benedyktynek z klasztorem oraz 5 cerkwi.

W okresie wojen szwedzkich w 1656 r. miasto zostało zniszczone przez sprzymierzonych z Polską Tatarów, a w 1657 r. spalone przez oddziały Rakoczego. W 1580 r. Drohiczyn liczył ok. 2000 mieszkańców , a po najazdach ich liczba w 1662 r. wynosiła już tylko 680. Nie pomogły specjalne uchwały sejmowe, które zwalniały miasto na kilka lat z podatków i zachęcały do osiedlenia się w nim oraz prowadzenia handlu i rzemiosła. Nie przynosiły spodziewanych dochodów ani jarmarki ani port rzeczny na Bugu.

Muzea w Drohiczynie

Muzeum Diecezjalne w Drohiczynie

Zlokalizowane przy ulicy Kraszewskiego 4, stanowi wyjątkowe miejsce w klasztorze franciszkanów. Wartością jego zbiorów są nie tylko cenne dokumenty z okresu panowania królów Władysława IV, Jana Kazimierza i Augusta II Mocnego, lecz również wyjątkowe sakralne przedmioty. W muzeum można podziwiać monstrancje, kielichy oraz relikwiarze, które należały do rodów Jabłonowskich, Sapiehów i Radziwiłłów.

Na uwagę zasługują także pasy słuckie, pacyfikały, tace, lichtarze oraz ornaty. Szczególną cenne w kolekcji muzeum są pastorały biskupa Zygmunta Łozińskiego i papieża Piusa XII, a także krzesło, na którym zasiadł papież Jan Paweł II podczas swojej wizyty ekumenicznej w 1999 roku. Warto również wspomnieć o naczyniach wykonanych z cyny, które stanowią istotną część ekspozycji.

Muzeum Regionalne

Muzeum mieszczące się przy ulicy Kopernika 9 pozwala wgłębić się w kulturalne dziedzictwo Drohiczyna. Znajdziemy tutaj eksponaty pochodzące z wykopalisk archeologicznych, takie jak szklane paciorki, enkolpiony wykonane z brązu, czy też grzebienie wytworzone z poroża jeleni i łosiów. Gliniana kostka oraz bransolety z brązu, a także ołowiane plomby z XII, XIII i XIV wieku pozwalają nam odkrywać fascynującą historię dziejów Drohiczyna.

W muzeum można zagłębić się w historię rolnictwa i życia codziennego ludzi z XIX i początku XX wieku. Bogata kolekcja narzędzi rolniczych oraz przedmiotów codziennego użytku stanowi cenne źródło wiedzy na temat życia naszych przodków. Dodatkowo, w muzeum można podziwiać imponującą kolekcję rzeźb ludowych oraz wystawę poświęconą dawnych motocyklom.

Muzeum Kajakarstwa

Ulokowane przy ulicy Kopernika 9 stanowi jedyne tego typu muzeum w Polsce, które gromadzi i eksponuje dawne kajaki, wiosła oraz cały osprzęt kajakowy. W zbiorach znajdują się także publikacje związane z historią kajakarstwa, co czyni to miejsce nieocenionym źródłem wiedzy dla miłośników sportów wodnych.

Zabytki w Drohiczynie

Dawne grodzisko Góra Zamkowa

Dawne grodzisko Góra Zamkowa, niegdyś będące częścią militarnej potęgi włodarzy drohickiego grodu, gdzie przed „potopem szwedzkim” wznosił się obronny zamek, stanowi dziś malowniczy punkt widokowy na dolinę rzeki Bug.

Zespół klasztorny Jezuitów

Zespół klasztorny kryje wiele dzieł sztuki i historii. Katedra Trójcy Przenajświętszej, zbudowana w latach 1696–1709 w stylu barokowym, jest dziedzictwem króla Władysława Jagiełły, który ufundował pierwotny kościół w 1392 roku. W 1555 roku wzniesiono tu murowaną świątynię w stylu renesansowym. Po jej zniszczeniu w 1657 roku, parafię przekazano jezuitom, którzy ukończyli budowę dzisiejszego kościoła w 1709 roku. Po kasacie jezuitów, parafia znalazła się pod opieką zakonu pijarów. Kościół doznał poważnych zniszczeń podczas I wojny światowej w latach 1914–1918, lecz został odbudowany w 1919 roku. Pomimo kolejnych dewastacji w latach 1939–1940, zachowały się w nim cenne artefakty, takie jak późnogotycki krucyfiks, rzeźba Chrystusa Frasobliwego, chrzcielnica późnorenesansowa oraz rokokowa monstrancja. Wnętrze ozdabiają odrestaurowane freski z XVIII wieku, a podziemia świątyni pełnią funkcję miejsca spoczynku zasłużonych dla Kościoła i Polski.

Klasztor Jezuitów w stylu barokowym

Klasztor jezuitów w stylu barokowym, wzniesiony w latach 1729–1744 pod kierunkiem jezuity Jakuba Ruoffa, obecnie pełni rolę Wyższego Seminarium Duchownego w Drohiczynie. Kolegium jezuitów, zbudowane w latach 1746–1751 według projektu Wincentego lub Wojciecha Rachetti, było w XVIII wieku Collegium Nobilium. Pomimo zniszczeń podczas I wojny światowej, obecnie służy jako Kuria Diecezjalna.

Zespół klasztorny Franciszkanów w Drohiczynie

Zespół klasztorny franciszkanów w Drohiczynie wraz z kościołem pw. Wniebowzięcia NMP, którego budowa rozpoczęła się w 1682 roku i trwała do 1715 roku. Kościół ten wraz z ołtarzem głównym z 1762 roku jest kontynuacją dawnej tradycji, sięgającej fundacji drewnianej świątyni w 1400 roku przez wojewodę Mikołaja Nasutę. Wnętrze kościoła ozdabiają liczne dzieła sztuki, takie jak Kaplica Loretańska z 1695 roku, ołtarz rokokowy z 1774 roku oraz ołtarze przy filarach tęczowych z lat 1770–1774. Kościół doznał znacznych zniszczeń podczas II wojny światowej, ale został odbudowany w 1949 roku.

Dzwonnica z 177o roku

W Drohiczynie można również odnaleźć dzwonnicę z około 1770 roku, zachowującą późnobarokowy styl projektu Kazimierza Kamieńskiego, oraz klasztor franciszkanów, który został zbudowany w latach 1737–1751 dzięki funduszom chorążego ziemi bielskiej, Marcina Kuczyńskiego. Po kasacie klasztoru w okresie powstania listopadowego w 1832 roku, budowlę przekształcono w koszary, a później, w 1889 roku, na szkołę. Obecnie, choć pozbawiony pierwotnych cech stylowych, klasztor pełni funkcje Muzeum Diecezjalnego, Zgromadzenia Zakonnego Sióstr MB Loretańskiej i Domu Księży Emerytów.

Klasztor Mniszek Benedyktynek

Klasztor Mniszek Benedyktynek, stanowiący zespół klasztorny, składa się z kościoła Mniszek Benedyktynek pw. Wszystkich Świętych z lat 1734–1738 oraz murowanego klasztoru w stylu barokowym, wzniesionego w latach 1734–1738. Kościół ten, zaprojektowany przez Jakuba Fontanę, jest kontynuacją wcześniejszej tradycji sakralnej, sięgającej roku 1623, kiedy to wojewoda Wojciech Niemira ufundował pierwszą drewnianą świątynię. Obecny kościół został konsekrowany w 1744 roku i mimo wielu trudności i okupacji, pozostaje ważnym miejscem kultu. Wnętrze kościoła zdobią cenne rzeźby i obrazy barokowe.

Cerkiew św. Mikołaja

Cerkiew św. Mikołaja, zbudowana w 1792 roku w stylu klasycystycznym, pierwotnie była cerkwią klasztorną unickiego zakonu bazylianów. Po roku 1839 stała się cerkwią prawosławną, co zaowocowało przebudową i dodaniem kopułek oraz usunięciem ołtarzy, ambony i organów. Dziś jest świątynią parafialną i znajduje się przy Placu Tadeusza Kościuszki.

Barokowa kapliczka

W Drohiczynie warto również zwrócić uwagę na kapliczkę barokową u zbiegu ul. Świętojańskiej i Mieszka I, a także dom z pierwszej połowy XIX wieku, położony przy Placu Tadeusza Kościuszki