W tym artykule
Żubr od lat kojarzy się z Białowieżą, a od jakiegoś czasu próbuje być symbolem całego Podlasia. Z jego podobizny korzystają miejscowi producenci wódki, piwa i hotelarze. To dzielne zwierzę widnieje także na materiałach promocyjnych województwa podlaskiego. Ktoś sobie kiedyś wymyślił, że Podlaskie powinno się żubrem chwalić. Warto zatem zobaczyć żubra na żywo.
Rezerwat Żubrów jest obowiązkowym punktem na trasie turystów odwiedzających Białowieski Park Narodowy i stanowi obok Muzeum Przyrodniczo-Leśnego największą atrakcję dla turystów. Obok żubrów można tu zobaczyć między innymi tarpany, wilki, łosie i dziki. Teren rezerwatu jest bardzo zadbany, a zwierzęta mają ogromne połacie ogrodzonego terenu do swojej dyspozycji. Czasami trzeba się mocno nachodzić, żeby móc choćby z daleka poobserwować zwierzęta.
W Puszczy Białowieskiej w rezerwacie na stałe przebywa stado liczące kilkanaście osobników, a stado na wolności liczy sobie ponad 700 sztuk (2020 r.). Szansa na spotkanie tych zwierząt w lesie jest zatem niemała, choć trzeba podchodzić do nich ostrożnie, gdyż są płochliwe. Jak duże jest skupisko tych zwierząt właśnie w Puszczy Białowieskiej niech świadczy fakt, że w całej Polsce żyje ich nieco ponad 2300 sztuk. Żubry nie żyją długo: samce do 20 lat, a samice do 25 lat. Na wolności żyją w stadach po około 12 sztuk, chociaż zimą tworzą duże ugrupowania.
Żubry na pewno nie są jedynym magnesem przyciągającym turystów do Białowieży. Najważniejszy jest oczywiście ogromny kompleks leśny, w którym nie brak pięknych uroczysk nie zadeptanych jeszcze przez ludzi. Będąc w Białowieży wstyd jednak żubra nie zobaczyć – zatem turyści chętnie zaglądają do tutejszego rezerwatu. Oprócz żubrów, w osobnych zagrodach żyją tu także łosie, jelenie, sarny, dziki, wilki i rysie, a także żubronie będące krzyżówkami żubra z bydłem domowym.
Wstęp na teren Rezerwatu Pokazowego Żubrów odbywa się poprzez pawilon edukacyjny. W budynku dostępna jest interaktywna sala edukacyjna oraz wystawy czasowe. Cała wizyta zajmuje około 30 minut. Następnie można udać się na spacer po obszarze, gdzie znajdują się zagrody ze zwierzętami, a na spacer po rezerwacie należy przeznaczyć około 60 minut.
Program ratowania gatunku
Sto lat temu ostatni wolno żyjący żubr w Puszczy Białowieskiej zginął z ręki kłusownika. Kilka lat później, z inicjatywy prof. Jana Sztolcmana założono Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra, którego celem było ratowanie gatunku i odtworzenie populacji. W 1923 roku na świecie pozostało tylko 54 osobników czystej krwi, zaś do odtworzenia gatunku przysłużyło się 12 z nich. W wyniku realizacji tego programu dwa pierwsze żubry narodziły się jesienią 1929 roku w zbudowanych przez młode wówczas Lasy Państwowe zagrodach w Puszczy Białowieskiej. W roku 1939 w Puszczy żyło już 16 zwierząt, które szczęśliwie przetrwały II wojnę światową. Warto w tym miejscu podkreślić, że w Polsce żyje obecnie najwięcej przedstawicieli tego gatunku na świecie.
Ile żubrów żyje obecnie w Polsce?
W 2021 roku została przeprowadzona wielka inwentaryzacja stanu żubrów.W ślad za tymi danymi oszacowano, że w Polsce żyje obecnie 2316 żubrów, z czego 2115 żyje na wolności (w sześciu dużych populacjach), a 201 przebywa w ogrodach zoologicznych i innych ośrodkach hodowli.
- Bieszczady (populacja nizinno – kaukaska): 707 żubrów
- Puszcza Augustowska (żubry nizinne)– 17 żubrów
- Puszcza Białowieska (żubry nizinne) – 715 żubrów
- Puszcza Borecka (żubry nizinne) – 128 żubrów
- Puszcza Knyszyńska (żubry nizinne) – 214 żubrów
- Stada w zachodniej Polsce (żubry nizinne) – 334 żubry
- Ośrodki hodowli i ogrody zoologiczne – 201 żubrów (w tym 77 samców i 124 samice)
Szlaki na terenie Parku
Szlaki piesze znajdujące się na terenie Obrębu Ochronnego Rezerwat, do których można dotrzeć do ostoi żubrów.
„Tropem Żubra”
Szlak żółty, o łącznej długości 20 km łączący aż trzy miejsca zimowego dokarmiania żubrów w Puszczy Białowieskiej, które udostępnione są dla turystów. Są ostoje „Kosy most”,”Czoło” i „Babia Góra” – ten ostatni zlokalizowany jest poza terenem PBN.
„Wilczy Szlak”
Szlak zielony, 11,5 km prowadzi przez bory bagienne, obok leśnej kolejki wąskotorowej i głazu narzutowego stanowiącego pomnik przyrody oraz malownicze łąki nad Narewką. Nieopodal Kosego Mostu od szlaku odchodzi ścieżka prowadząca do ostoi żubrów.
„Wokół Uroczyska Głuszec”
Szlak czerwony, 5,5 km rozpoczyna się we wsi Stare Masiewo i prowadzi wokół uroczyska Głuszec, przez polanę Masiewską z charakterystyczną, drewnianą zabudową oraz dalej przez bory bagienne. Od szlaku odchodzi szlak łącznikowy oznaczony kolorem czarnym, długości 1,8km prowadzący do ostoi żubrów „Czoło”.
Informacje praktyczne
- rezerwat Żubrów znajduje się w odległości ok. 85 km od Białegostoku, ok. 2 km przed Białowieżą.
- z Białegostoku do rezerwatu dojechać można trasą nr 19 na Lublin, w Zabłudowie należy skręcić na trasę nr 685 (w kierunku Narwi), w Narwi na Hajnówkę i dalej drogą nr 689 na Białowieżę.
- wstęp do rezerwatu jest odpłatny
- na terenie Rezerwatu obowiązuje zakaz wprowadzania psów! (wyjątek stanowią psy asystujące)
- za wjazd rowerem może być pobrana dodatkowa opłata