Kamienna Stara

Jakby na przekór nazwie wsi, tu właśnie można podziwiać najstarszą drewnianą budowlę w województwie podlaskim. Pięknie położony na wzgórzu, między starymi drzewami, kościół świętej Anny, nie wygląda na swoje lata. To za sprawą kilku poważnych remontów, które przechodził na przestrzeni wieków i nowiutkiego jak spod igły szalunku.

Bogatą i długą historię czuje się tu jednak na każdym kroku. Historię, która rozpoczęła się w 1610 roku. Początki tej wsi wiążą się z procesem zagospodarowywania Puszczy Grodzieńskiej, rozciągającej się pierwotnie między Prusami a Niemnem, a graniczącej od południa z Puszczą Białowieską. W XVI wieku rozległe obszary puszczy zostały podzielone na mniejsze jednostki, zwane leśnictwami. Leśnictwo nowodworskie, w I połowie XVI wieku, znajdowało się pod kontrolą królowej Bony, jako część jej posagu.

Na przełomie XVI i XVII wieku Piotr Wiesiołowski objął funkcję leśniczego na tym obszarze z ramienia królewskiego. Granice leśnictwa sięgały wówczas rzek Sidra i Brzozówka, a także przekraczały Biebrzę, obejmując obszary dzisiejszych Kunich, Jamin i Jaziewo. Wskutek procesu kolonizacji puszczy na wschodzie, w pierwszej połowie XVII wieku, granice puszczy cofnęły się do rzeki Kamiennej.

Kościół św. Anny w Kamiennej Starej

Odpust św. Anny w Kamiennej Starej w roku 2015 Kościół św. Anny w Kamiennej Starej jest niezwykłym zabytkiem ze względu na swój wiek oraz unikalność. To najstarsza drewniana budowla zachowana do dziś na terenie Podlasia. Jego powstanie można przypisać Piotrowi Wiesiołowskiemu (Młodszemu), który pełnił funkcje starosty kowieńskiego, tykocińskiego i wasilkowskiego, a później także marszałka Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Kościół św. Anny w Kamiennej Starej
Kościół św. Anny w Kamiennej Starej. fot. Sławomir Milejski, wikipedia CC BY-SA 4.0

Drewniany kościół w Kamiennej Starej pierwotnie znajdował się w sąsiedztwie letniej rezydencji rodziny Wiesiołowskich, która niestety nie przetrwała do naszych czasów. Ten starożytny kościół przeszedł wiele remontów, jednak zachował swój pierwotny charakter oraz wystrój, który nawiązuje do średniowiecznych budowli sakralnych. Kościół ten reprezentuje najprostszy układ przestrzenny, jednonawowy, bez wydzielonego prezbiterium, z wschodnią ścianą trójboczną. Nad kruchtą znajduje się chór wsparty na dwóch słupach. Wewnętrzne ściany świątyni obłożone są poziomo ułożonymi deskami z naturalnego drewna, a podłoga wykonana jest z tych samych desek. W kaplicy znajduje się kamienna chrzcielnica z wyrytą datą – 1609. Jednak największym skarbem tego zabytkowego miejsca jest piękny, polichromowany ołtarz z roku 1610, który jest tryptykiem ze św. Anną z tego samego okresu. Corocznie, w dniu świętej Anny przypadającym na 26 lipca, odbywa się tu uroczysty odpust.

  Dolina Rospudy

Legenda związana z powstaniem tego kościoła mówi ona o tragicznym zdarzeniu, kiedy to dworskie psy zaatakowały i zabijały dziecko chłopskie, wracające z dworu do domu. Dziewczynka nosiła imię Anna. W celu pokuty i pojednania z rodziną ofiary, Piotr Wiesiołowski postanowił ufundować kościół pod wezwaniem św. Anny. Było to zgodne z ówczesnym prawem karnym, które nakazywało winnemu śmierci w ramach pokuty wznieść kaplicę w miejscu zbrodni.

Bunkry w Kamiennej Starej

Dwukondygnacyjny schron
Dwukondygnacyjny schron fot. Zala, wikipiedia CC BY-SA 4.0

Historia bunkrów w Kamiennej jest nierozerwalnie związana z okresem II wojny światowej. Sowieci , po zajęciu Polski, zdecydowali się na ich budowę w latach 1939-1941, przygotowując się na nadchodzący konflikt z III Rzeszą. Jednak nazwa „Linia Mołotowa” pojawiła się dopiero w 1988 roku, gdy pisarz Wiktor Suworow nadał jej to miano, a od tego czasu przyjęła się w literaturze fachowej i prasie. W tamtych latach stawianie umocnień nie było tylko kwestią obrony, ale również elementem strategicznego planu. Stalin odrzucił propozycję budowy fortyfikacji oddalonych od nowej granicy ZSRR o kilkadziesiąt kilometrów. W rezultacie bunkry powstawały w bezpośrednim sąsiedztwie granicy, tworząc pas umocnień, który ciągnął się od Bałtyku aż do granicy ze Słowacją. Łącznie znajduje się tutaj 6 betonowych schronów.