Zamieszkałe przez Kaszubów obejmuje obszar od okolic Pucka i Wejherowa po Chojnice. Kaszubi są rdzennymi mieszkańcami Pomorza – do tej pory liczą około 300.000 mieszkańców. Kultura kaszubska odznacza się specyficznym językiem i alfabetem, zawierającym elementy pradawnych języków zachodniosłowiańskich, obyczajami i odrębną sztuką ludową.
Czynne są jeszcze warsztaty garncarskie w Kartuzach oraz słynny warsztat rodziny Neclów w Chmielnie. W Żukowie, Wejherowie i Wdzydzach Kiszewskich istnieją szkoły haftu kaszubskiego. Inną podtrzymywana gałęzią rękodzieła ludowego jest wyplatanie tac i dzbanów z korzeni sosny. Pojezierze Kaszubskie wyróżnia się urozmaiconym, pagórkowatym krajobrazem, z Wieżycą na czele. Obok pagórków są też liczne jeziora. Niektóre stanowią doskonały teren żeglarski – m. in. jeziora Wdzydze, Raduńskie Górne i Dolne o łącznej długości 16 km. Najpiękniejszy, lecz trudny jest szlak kajakowy o długości 40 km rzeką Radunią przez 10 jezior rynnowych.
Nazwę tego regionu, położonego 40-50 km na zachód od Trójmiasta, w pełni uzasadniają jego walory turystyczno-krajobrazowe. Jest to, bowiem obszar pojezierny, na którym obok łańcuchów wzniesień z moren czołowych [pozostałości lodowca] występują też liczne jeziora rynnowe oraz lasy bukowe z dodatkiem dębu, sosny, świerku i modrzewia. Godne zobaczenia są zwłaszcza jeziora raduńskie –, grupa 11 jezior o szczególnych walorach krajobrazowych. Nic, więc dziwnego, że od prawie 100 lat Szwajcaria Kaszubska jest jednym z głównych ośrodków wypoczynkowych Pomorza Gdańskiego z dobrze rozwiniętą bazą noclegową i gastronomiczną. Obszar ten jest szczególnie polecany dla wszystkich, którzy preferują aktywne formy turystyki.
Proponujemy Państwu dwie formy aktywnego wypoczynku: wycieczkę rowerową lub spław kajakowy.
TRASA ROWEROWA Można ją rozpocząć w jednej z kilku miejscowości tzw. „,Kółka Raduńskiego” [Chmielno, Łączno, Zgorzałe, Stężyca, Gołubie, Ostrzyce]. Rozpoczynając eskapadę rowerową od Chmielna, położonego między trzema jeziorami [Rekowo, Kłodno, Białe], przed wyjazdem warto zajrzeć do Muzeum Ceramiki Kaszubskiej, eksponującego wytwory miejscowej kultury oraz do kościoła z XIX w. z barokowym ołtarzem. Tu też znajduje się słynny warsztat garncarski rodziny Neclów, produkujący wyroby w stylu kaszubskim. W sezonie turystycznym, miejscowy Dom kultury organizuje wiele ciekawych imprez.
Obok kościoła i pobliskiego schroniska młodzieżowego rozpoczynamy naszą wycieczkę. Skręcamy w lewo i jedziemy wzdłuż brzegu J. Białego, po czym przejeżdżamy przez przesmyk oddzielający je od J. Kłodno. W tym miejscu jest zlokalizowane kąpielisko, domy wycieczkowe i pensjonaty. Następnie oddalamy się od brzegu, by po chwili ponownie przejechać przesmykiem między jeziorami i dotrzeć do skrzyżowania. Na drugim kilometrze skręcamy w prawo w polną drogę w kierunku J. Kłodno. Mijamy kemping w Zaworach, przy którym jest też bar, plaża, wypożyczalnia sprzętu wodnego.
Dalej jedziemy drogą mając jezioro po prawej stronie. Po osiągnięciu zatoki autobusowej skręcamy ostro w lewo na drogę prowadzącą do Ręboszewa. W pobliżu znajduje się J. Małe Brodno. W Ręboszewie znajduje się zajazd z pokojami gościnnymi, restauracją i widokiem na jezioro. Dwa kilometry od Ręboszewa jest punkt widokowy „,Złota Góra”, skąd możemy podziwiać usytuowane w głębokiej dolinie jeziora Wielkie Brodno, Ostrzyckie a na horyzoncie widoczne Są Wzgórza Szymbarskie. Po siedmiu kilometrach [od początku trasy] wjeżdżamy na szosę Kartuzy –, Bytów. Do Wielkiego Brodna [jezioro] dojedziemy szlakiem czerwonym, rozpoczynającym się w tym miejscu. Brzegiem tego jeziora jedziemy około 4 km do skrzyżowania. Tutaj szlak odbija w lewo, lecz my skręcamy w prawo i po 100 m dojeżdżamy do skrzyżowania w Brodnicy Dolnej, na którym skręcamy w lewo.
Dalej jedziemy lekko pod górę, podziwiając J. Ostrzyckie –, jedno z największych w regionie. Kręta „,Droga Kaszubska” prowadzi nas przez Ostrzyce, kolano do Wieżycy. W Ostrzycach wjeżdżamy na punkt widokowy „,Jastrzębia Góra”, gdzie znajduje się również kąpielisko i wypożyczalnia sprzętu wodnego. Potem jedziemy drogą pod wiaduktem, po czym czeka nas wspinaczka rowerowa na Wieżycę –, najwyższe wzniesienie Niżu Europejskiego od Atlantyku po Ural [329 m wysokości, 700m ostrego podjazdu rowerem]. Przy tablicy „,Kaszubski Park Krajobrazowy” skręcamy w drogę leśną. Dalej na szczyt zaprowadzi nas czarny szlak. Wieżyca należy do pasma moren czołowych Wzgórz Szymbarskich. Szczyt zdobywamy serpentynami, ułatwiającymi wjazd. Na szczycie możemy podziwiać przepiękne krajobrazy Szwajcarii Kaszubskiej z wieży widokowej
Ze szczytu zjeżdżamy czarnym szlakiem w kierunku Szymbarku. Na rozwidleniach przy zjeździe trzymamy się prawej strony. Dojeżdżamy do Szymbarku –, najwyżej położonej miejscowości na Pomorzu, powstałej w XVII w. Aż do lat dwudziestych XX w. dużą część mieszkańców s wsi stanowili ewangelicy. Obecnie jedynymi po nich pamiątkami są: zaniedbany cmentarz i kościół neoromański z 1882 r. Po przejechaniu Szymbarku, przed tablicą kończącą miejscowość skręcamy w prawo w drogę żużlową. Dalej kierujemy się oznakowaniami czarnego szlaku i jedziemy do lasu. Na rozwidleniu na 24 kilometrze skręcamy w lewo a po 150 metrach znów w lewo w mało widoczną ścieżkę prowadzącą do jeziora. Można tu odpocząć i skorzystać z kąpieli. Następnie jedziemy czarnym szlakiem i lewym brzegiem jeziora. Kierując się znakami, dojeżdżamy do Gołubia.
W Gołubiu warto odwiedzić ogród botaniczny, w którym rośnie ponad 200 gatunków roślin. Na obszarze ponad 2 ha eksponowane są rośliny z całej półkuli północnej. Przejeżdżamy przez wioskę do skrzyżowania przy kapliczce z czerwonej cegły, gdzie skręcamy w prawo w kierunku Pierszczewa. Jedziemy szlakiem czerwonym, by po 500 metrach na rozwidleniu skręcić w prawo a na kolejnym rozwidleniu –, w lewo na drogę leśną. Po dojechaniu do miejscowości Stare Czaple skręcamy w lewo i jedziemy drogą żwirową do szosy asfaltowej, gdzie skręcamy w lewo. Na skrzyżowaniu jedziemy prosto, po 2 kilometrach przejeżdżamy sztuczną groblę, biegnącą przez J. Raduńskie. Tu ponownie spotykamy znaki szlaku czarnego „,Wzgórz Szymbarskich”. Za przesmykiem skręcamy w prawo, w pierwszą drogę asfaltową. Wjeżdżamy na szczyt wzniesienia i na skrzyżowaniu skręcamy w lewo za czarnym szlakiem do Łączyna. Zaraz za Łączynem [150m] skręcamy w prawo w polną drogę. Na rozwidleniu koło szopy opuszczamy szlak czarny i kierujemy się w prawo na drogę leśną. Kamienista droga pnie się pod górę. Ze wzgórza możemy podziwiać leżące w pobliżu J. Raduńskie. Po 40 km [od początku trasy] dojeżdżamy do drogi asfaltowej w Łączyńskiej Hucie. Na szosie skręcamy w prawo, by po pokonaniu kolejnego wzgórza, na gorszej nawierzchni [kostka] dotrzeć do Chmielna.
TRASA KAJAKOWA
Alternatywą dla wycieczki rowerowej [lub samochodowej] może być spływ kajakowy po „,Kółku Raduńskim” –, grupie jezior, połączonych ze sobą wodami rzeki Raduni. Nie wysiadając prawie z kajaka, można opłynąć cały teren, począwszy od Stężycy przez Borucino, Chmielno, Zawory, Ręboszewo, Ostrzyce, Gołubie aż do leżącego w odległości jednego kilometra od Stężycy J. Lubowisko. Oczywiście na niektórych odcinkach trzeba płynąć pod prąd. Na północ od Wzgórz Szymbarskich znajduje się malowniczy przełom rzeki Raduni. Na odcinku kilku kilometrów, pomiędzy wsiami Babi Dół i Borkowo rzeka płynie wartko w głębokim, zalesionym wąwozie. Prędkość wody i leżące w wodzie drzewa podkreślają dzikość miejsca. Dla urozmaicenia warto poświęcić dzień na przechadzkę krętymi ścieżkami wzdłuż rzeki. Wędrówkę rozpoczynamy przy stacji Babi Dół a kończymy w Borkowie lub Żukowie. Długość całego spływu wynosi około 40 km.