Zamek w Gniewie

Zamek w Gniewie został zbudowany przez Zakon krzyżacki pod koniec XIII i na początku XIV wieku na lewym brzegu Wisły. Był rozbudowywany w XIV i XV wieku. Od połowy XV wieku do 1772 roku był siedzibą polskich starostów. W 1664 roku należał do starostwa gniewskiego.

Budowę zamku w Gniewie rozpoczęto po 1290 roku od wzniesienia czworobocznego muru okalającego, a po 40 latach zamek stał się jednym z najpotężniejszych zamków Krzyżackich na lewym brzegu Wisły, obok zamków w Człuchowie i Gdańsku. Był siedzibą komtura gniewskiego. Zamek miał cztery skrzydła zamykające kwadratowy dziedziniec, z trzema małymi wieżyczkami w narożnikach i masywną wieżą główną. W połowie XV wieku zamek uległ przebudowie podczas której zamurowano dawną bramę wjazdową i wybudowano nową od wschodu oraz powiększono kaplicę. W 1410 roku, podczas Wielkiej wojny, zamek zajęli polscy rycerze pod dowództwem Pawła z Wszeradowa. W 1454 roku, podczas wojny trzynastoletniej, zamek zdobyło rycerstwo Związku Pruskiego, ale Krzyżacy odzyskali go jeszcze tego samego roku. W 1463 roku zamek oblegał Piotr Dunin, co w konsekwencji doprowadziło do bitwy na Zalewie Wiślanym z Krzyżakami. Po wygranej przez Polskę bitwie zamek w Gniewie skapitulował ostatecznie 1 stycznia 1464 roku.

Na mocy II pokoju toruńskiego zamek włączono do Polski, który stał się siedzibą polskich starostów, a pierwszym starostą był Jakub Kostka (1466-1472). W 1623 roku na zamku przebywał król Zygmunt III Waza. W latach 1625 zamek zajmowały wojska szwedzkie, by ponownie go podbić na krótko w 1655 roku podczas Potopu Szwedzkiego. W 1657 roku na rozkaz hetmana Jerzego Lubomirskiego w zamku przetrzymywano szwedzkich jeńców. W drugiej połowie XVII wieku starostą gniewskim był Jan Sobieski, który zbudował na Podzamczu barokowy budynek dla swojej żony Marii Kazimiery. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku zamek przejęli Prusacy.

Zamek wielokrotnie zmieniał swoją funkcję. W XVIII wieku zamek przebudowano w celu utworzenia w nim spichlerza. W latach 1855-1859 rozebrano dużą wieżę w narożu wschodnim i zastąpiono ją wieżyczką. W czasie przebudowy zburzono gdanisko, zasypano fosy i przebito nowe okna zmieniając wygląd zewnętrzny zamku.

Po I wojnie światowej w 1920 roku zamek w Gniewie ponownie wraca do Polski i rok później został poważnie zniszczony w pożarze. W okresie okupacji niemieckiej po 1939 roku niemieckie władze wykorzystywały zamek jako więzienie. W latach 1968-1974 rozpoczęła się odbudowa zamku w czasie której częściowo przywrócono mu wygląd z czasów średniowiecza.

Jarosław Struczyński – kasztelan Gniewski

W 1991 roku Jarosław Struczyński, ówczesny dyrektor Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Gniewie wraz z grupą wolontariuszy podjął działania na rzecz odbudowy i ożywienia kulturalnego zamku. Po uporządkowaniu ruin uruchomiono pierwszą trasę turystyczną. W 1992 roku z inicjatywy Urzędu Miasta i Gminy w Gniewie wspólnie z Muzeum Archeologicznym w Gdańsku rozpoczęto kolejny etap odbudowy zamku.

Renowacja zamku umożliwiła organizację licznych imprez kulturalnych i turystycznych, takich jak Turniej Rycerski Króla Jana III, Międzynarodowy Pokaz Kucia Artystycznego, Festiwal Kultury Średniowiecznej oraz różne spektakle i widowiska historyczne. Struczyński zainicjował powstanie grup rekonstrukcji historycznej: Stowarzyszenie „Bractwo Rycerskie Zamku Gniewskiego” (1993), Stowarzyszenie „Konfraternia Świętego Wojciecha” (2000), Żółty Regiment Piechoty Gustawa II Adolfa (2001) oraz chorągiew husarską marszałka województwa pomorskiego, w której pełnił funkcję porucznika (2004), a także Rycerze Gniewu (2011).

W 1994 roku rozpoczął współpracę z francuskim Stowarzyszeniem „Les Compagnons du Tour de France”, które wspierało odbudowę zamku. W 1997 roku współorganizował Kapitułę Rycerstwa Polskiego. W latach 1998-2001 współorganizował inscenizację Bitwy pod Grunwaldem, odgrywając od 1998 roku postać wielkiego mistrza Ulricha von Jungingen. Od 2001 roku na terenie zamku odbywa się corocznie inscenizacja bitwy pod Gniewem z 1626 roku, podczas wojny o ujście Wisły, pomiędzy wojskami Gustawa Adolfa Wazy, króla Szwecji, i Zygmunta III Wazy.

Hotel i Centrum Konfrencyjno-Szkoleniowe

W 2010 roku właścicielem zamku została firma Polmlek. Liczne komnaty zaadaptowano na apartamenty hotelowe.

Obecnie w zamku znajduje się elegancki, luksusowy obiekt hotelowy, doskonale wkomponowany w architekturę Zamku. Hotel Rycerski mieści 48 pokoi, które zapewniają 130 miejsc noclegowych. Wewnątrz znajduje się również wykwintna restauracja polecana przez Marka Kaczmarka. W Zamku dostępnych jest 17 luksusowych apartamentów. Przestronne komnaty mają unikalny wystrój, nawiązujący do średniowiecza dzięki zabytkowym artefaktom i historycznym detalom.

W ramach całego kompleksu znajduje się również Pałac Marysieńki ufundowany dla Marie Casimire Louise de La Grange d’Arquien, znanej jako Marysieńka, przez Jana III Sobieskiego, który był wtedy starostą gniewskim. Hotel w Pałacu Marysieńki powstał w drugiej połowie XVII wieku i obecnie oferuje 120 miejsc noclegowych w komnatach i apartamentach.

Obecnie na zamku odbywają się turnieje rycerskie, pokazy kowalstwa artystycznego, kolonie tematyczne i inne imprezy.

Zwiedzanie zamku

Trasa zwiedzania obejmuje wystawę stałą „Gniew. Miasto na szlaku wielkiej historii” w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku, kaplicę zamkową, krużganki obronne, zbrojownię zamkową oraz Salę II Wojny Światowej, którą prowadzi Gdańskie Bractwo Historii Wojskowości.

Cennik biletów

Dodatkowe informacje

• Zwiedzanie zamku odbywa się jedynie z przewodnikiem o określonych godzinach.
• Bilety do nabycia w muzeum – Dom Bramny.
• Zastrzegamy sobie możliwość zmian godzin zwiedzania.

Informacja turystyczna: +48 58 535 35 29