Babiogórski Park Narodowy

Babiogórski Park Narodowy (BgPN) to jeden z polskich parków narodowych, którego oficjalne powstanie datuje się na rok 1954. Leży on w południowej Polsce, na obszarze województwa małopolskiego, w powiatach suskim i nowotarskim, tuż przy granicy ze Słowacją. Po stronie słowackiej graniczy z parkiem krajobrazowym „Horná Orava”.

Obszar Babiogórskiego Parku Narodowego obejmuje zarówno północną, jak i południową część masywu Babiej Góry, włączając najwyższy szczyt Beskidu Żywieckiego – Diablak (1725 m n.p.m.), a także fragment stoków Pasma Policy, znajdujący się niedaleko przełęczy Krowiarki (Lipnickiej).

W miejscowości Zawoja, mieści się siedziba dyrekcji parku, gdzie stworzono specjalny Ośrodek Edukacyjny Babiogórskiego Parku Narodowego. Jest to miejsce, o charakterze edukacyjnym którego celem jest zapoznanie z walorami przyrody Babiogórskiej. Ponadto na terenie parku, utworzono sieć ścieżek edukacyjnych.

Historia powstania Park powstał na mocy rozporządzania Rady Ministrów w 1954, które formalnie ustanowiło Babiogórski Park Narodowy, z mocą obowiązywania od 1 stycznia 1955 roku. Obszar parku wynosił wówczas 16,37 km².

Teren Babiogórskiego Parku Narodowego stanowi cenny przyrodniczo obszar charakteryzujący się wyjątkowym układem pięter roślinnych oraz obecnością unikatowych gatunków roślin, takich jak okrzyn jeleni i rogownica alpejska, które nie występują nigdzie indziej w Polsce. Na szczycie Babiej Góry znajduje się także jedyne w Beskidach piętro halne oraz liczne stanowiska stawków osuwiskowych, które stanowią cenny obiekt badań naukowych. W 1977 roku Babią Górę włączono do rezerwatów biosfery i przyznano jej status rezerwatu biosfery UNESCO-MAB w ramach programu „Człowiek i biosfera”. W wyniku długotrwałych starań o powiększenie parku, w 1997 roku obszar parku został znacząco rozszerzony osiągając powierzchnię 3391,55 ha. Dodatkowo utworzono otulinę parku o powierzchni 8437 ha.

Piętra roślinności

Na obszarze Babiej Góry obserwujemy wyraźnie zarysowany piętrowy układ roślinności górskiej, który prezentuje różnorodne formacje flory w zależności od wysokości. Kolejne piętra prezentują się następująco, charakteryzując się specyficznymi gatunkami roślin

Piętro regla dolnego

Tereny na wysokości 700–1150 m n.p.m.. W tym rejonie spotykamy buk zwyczajny, świerk pospolity, oraz jodłę, które osiągają imponujące rozmiary, sięgając nawet 45 metrów wysokości i 350 centymetrów obwodu pnia. Wyjątkowym elementem tego ekosystemu jest żywiec cebulkowy oraz czosnek niedźwiedzi.

Piętro regla górnego

Tereny na wysokości 1150–1350 m n.p.m. Obszar, na którym dominuje świerk.

Piętro kosodrzewiny

Tereny na wysokości 1350–1650 m n.p.m. Charakteryzuje się obecnością kosodrzewiny, jarzębiny, kostrzewy pstrych, zawilca narcyzowego, goździka okazałego oraz lilii złotogłów.

Piętro alpejskie

Tereny na wysokości 1650–1725 m n.p.m. Na najwyższym poziomie napotykamy na rośliny typowe dla piętra alpejskiego, takie jak sit skucina, kosmatka brunatna oraz rzadki endemit Babiej Góry, czyli rogownicę alpejską.

Szata roślinna

Szata roślinna na obszarze parku jest niezwykle zróżnicowana i obfituje w różnorodność gatunków. Obejmuje ona 650 gatunków roślin naczyniowych, niemal 280 gatunków mchów oraz liczne porosty, glony i wątrobowce. Znajdziemy tutaj aż 70 gatunków charakterystycznych dla środowisk wysokogórskich, z czego 54 objęte jest ochroną gatunkową.

Warto podkreślić, że na tym obszarze rosną gatunki roślin niezwykle rzadkie w Polsce, takie jak okrzyn jeleni, rogownica alpejska, wyblin jednolistny, turzyca pchła, tocja karpacka, tojad morawski oraz zimoziół północny. Symbolem Babiogórskiego Parku Narodowego jest okrzyn jeleni, który przez długi czas znany był w Polsce jedynie z tego obszaru, choć obecnie odkryto jego drugie stanowisko na stokach Malinowskiej Skały w Beskidzie Śląskim.

Turystyka

Obszar Babiogórskiego Parku Narodowego stanowi obiekt o wyjątkowym znaczeniu, udostępniany celom turystycznym, jednakże, kluczową kwestią jest minimalizowanie negatywnego wpływu turystyki na środowisko naturalne. Największą atrakcją w całym masywie Babiej Góry jest bez wątpienia jej najwyższy szczyt – Diablak. To miejsce fascynuje turystów nie tylko ze względu na swoją wysokość, ale przede wszystkim ze względu na zapierające dech w piersiach widoki, które można stamtąd podziwiać.

Dla miłośników przyrody, sama wędrówka przez malownicze babiogórskie lasy, przepiękne polany, zarośla kosodrzewiny oraz rzadkie murawy alpejskie stanowi niezwykłe doświadczenie. Tutaj można odkryć piękno przyrody w jej najczystszej formie. Babia Góra przyciąga rocznie ogromne rzesze turystów, a liczba ta w ostatnich latach przekroczyła 100 tys. odwiedzających rocznie. To zjawisko wynika częściowo z większej dostępności tego obszaru w porównaniu do tatrzańskich szczytów. W ciągu jednego dnia można tutaj osiągnąć wysokość 1725 m n.p.m i wrócić do miejsca zakwaterowania.

Wspierając turystów w ich wędrówkach, obszar ten oferuje dobrze rozwiniętą sieć szlaków turystycznych, odpowiednio utrzymaną infrastrukturę turystyczną oraz obecność Schroniska na Markowych Szczawinach i posterunku Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. To wszystko przyczynia się do podniesienia atrakcyjności tego najwyższego w beskidzkich szczytów oraz gwarantuje większe bezpieczeństwo wszystkim, którzy pragną go poznać.