Pałace i ogrody w Kotlinie Jeleniogórskiej

Ponad 20 pałaców, misternie projektowane ogrody i brak informacji o tym kulturowym bogactwie Karkonoszy. Tak było do niedawna. Obecnie w Kotlinie Jeleniogórskiej stanęły znaki informujące turystów o tym, że znajdują się w Dolinie Pałaców i Ogrodów.

Pałac Wojanów
Pałac Wojanów fot. Mirosław i Joanna Bucholc, pixabay

– Udało nam się postawić drogowskazy przy siedmiu drogach prowadzących do Kotliny Jeleniogórskiej – mówi Krzysztof Korzeń, dyrektor Fundacji Doliny Pałaców i Ogrodów – obecnie tablice pokazują drogę do pięciu reprezentatywnych, odrestaurowanych pałaców znajdujących się w Łomnicy, Staniszowie, Wojanowie, Karpnikach i w Jeleniej Górze, gdzie znajduje się Pałac Paulinum.

Postawione drogowskazy mają ułatwić turystom dotarcie do przepięknych zabytków, znajdujących się w Kotlinie. Jeszcze niedawno większość z nich była ruiną, dziś odrestaurowane przykuwają uwagę turystów z całego świata.

Każdy pałac ma swój indywidualny charakter. Pałac Paulinum to majestatyczny, piękny obiekt w sercu Jeleniej Góry. Otoczony malowniczym parkiem zawsze przyciągał artystów, notabli i … zakochanych. A to dlatego, że ze wzgórza i restauracyjnego tarasu rozciąga się malowniczy widok na Śnieżkę. Pałac Wojanów to miejsce romantyczne, bajkowe. Niedawno po gruntownej renowacji został oddany do użytku. Łomnica zaprasza na swojskie jadło, a w Staniszowie można zwiedzić galerię obrazów.

– Chcielibyśmy, aby turyści z Polski i zza granicy wiedzieli, że w Kotlinie Jeleniogórskiej są pałace, które warto zwiedzić. Dolina Pałaców i Ogrodów to niezwykłe miejsce na kulturalnej mapie Polski. Z jednej strony – wspaniałe krajobrazy Karkonoszy i Rudaw Janowickich, a z drugiej – największe nasycenie w obiekty zabytkowe. Chcemy się tym pochwalić – mówi Korzeń.

Pałac w Bukowcu

Pałac w Bukowcu to niezwykła posiadłość zlokalizowana we wschodniej części wsi Bukowiec. W roku 1785 pałac stał się własnością hrabiego Fryderyka Wilhelma von Reden, który odegrał kluczową rolę w uprzemysłowieniu Górnego Śląska. Około roku 1800 pałac został przebudowany w stylu klasycystycznym przez Friedricha Rabe z Berlina. Pałac pierwotnie powstał jako dwór w XVI wieku i został rozbudowany oraz zmodernizowany w kolejnych stuleciach. Obecnie jest to dwukondygnacyjna budowla z wysokim parterem, przekryta dachem mansardowym. Wewnątrz zachowały się piękne sztukaterie.

Pałac w Bukowcu
Pałac w Bukowcu, fot. Irena Goderska, CC BY-SA 3.0

Park Krajobrazowy i folwark w Bukowcu

Park ten zawiera wiele pawilonów, takich jak Belweder w formie świątyni greckiej, neogotyckie Mauzoleum, Dom Ogrodnika, Wieża, Amfiteatr oraz liczne groty. Dzięki kontaktom Fryderyka von Redena z wybitnymi postaciami epoki, Bukowiec stał się ośrodkiem życia kulturalnego i towarzyskiego.

Pałac w Brunowie

Pałac w Brunowie zlokalizowany jest przy drodze z Lwówka Śląskiego do Bolesławca. Historia pałacu w Brunowie sięga XV wieku, kiedy to istniał tu dwór, prawdopodobnie w formie budowli obronnej przypominającej wieże mieszkalne. Pałac ma trzy kondygnacje i zwarte bryły. Jego fasada jest ozdobiona tympanonem, a elewacje boczne są nieregularne z wykuszami, tarasami i oranżerią. Wnętrze zachowuje owalną klatkę schodową oraz ozdobną kutą balustradę. W skład Pałacu wchodzi także stajnia w stylu angielskim, oficyna późnobarokowa oraz altana ogrodowa. Obecnie pełni funkcję hotelu i restauracji.

Pałac w Brunowie
Pałac w Brunowie, fot. Platanacero, Domena Publiczna

Pałac Schaffgotschów w Cieplicach

Pałac Schaffgotschów w Cieplicach to wyjątkowy obiekt zaliczany do Pomników Historii Prezydenta RP. Położony centralnie w uzdrowisku między Placem Piastowskim a Parkiem Zdrojowym, ten monumentalny pałac został wzniesiony w latach 1784-1788 na zlecenie księcia Johanna Nepomucena Schaffgotscha. Budynek reprezentuje styl dojrzałego baroku, połączonego z wczesnoklasycystycznymi formami, i jest dziełem Johanna Georga Rudolfa. W otoczeniu pałacu znajduje się uroczy park angielski zaprojektowany w 1819 roku przez ogrodnika Waltera i architekta Antona Mallickha. W pobliżu można również zobaczyć klasycystyczny pawilon, Teatr Zdrojowy oraz Galerię nawiązującą do włoskich willi renesansowych.

Pałac w Czernicy

Pałac w Czernicy to imponująca budowla dwukondygnacyjna w kształcie litery „U”. Wewnątrz można podziwiać salę balową na parterze, ozdobioną secesyjnymi malowidłami, oraz reprezentacyjną salę na pierwszym piętrze z renesansowymi freskami. Niezwykle ciekawym elementem jest neorenesansowy piec kaflowy w narożu jednego z pomieszczeń. Obecnie pałac jest własnością prywatną i udostępniany jest do zwiedzania. Obiekt jest w dobrym stanie, ale wciąż prowadzone są w nim prace remontowo-konserwatorskie.

Pałac w Czernicy
Pałac w Czernicy, fot. Platanacero, CC BY-SA 4.0

Pałac w Dąbrowicy

Historia pałacu sięga XV wieku, kiedy to został zbudowany jako dwór, pełniący rolę siedziby zarządcy dóbr. W połowie XVIII wieku przeszedł wiele modernizacji w stylu barokowym, a ostateczny neogotycki kształt pałacu, z charakterystyczną pięciokondygnacyjną wieżą zwieńczoną krenelażem, uzyskał w latach 30. XIX wieku. Centralną część fasady zdobi barokowy portal. Pałac jest trójkondygnacyjny i stanowi ważny element historycznego dziedzictwa regionu.

Zamek Bolczów w Janowicach Wielkich

Zamek Bolczów to ruiny wyżynnego zamku wznoszące się około 15 km od Jeleniej Góry, w północnej części Rudaw Janowickich, na skalistym, granitowym występie, osiągającym wysokość około 561 m n.p.m.  Jego początki sięgają roku 1375 i przypisuje się je dworzaninowi księcia Bolka II o imieniu Bolcze. W latach 1520-1550 zamek został rozbudowany, a później przeszedł przekształcenia spowodowane działaniami wojny trzydziestoletniej. W 1645 roku został zajęty przez Szwedów, którzy spalili zabudowania mieszkalne, pozostawiając Bolczów w ruinie.

  Pałac w Mosznej: Perła Polskiej Architektury
Ruiny zamku Bolczów
Ruiny zamku Bolczów, fot. Takasamarasa, CC BY-SA 3.0

Dwór w Janowicach Wielkich

Położony w malowniczej okolicy, dwór w Janowicach Wielkich to zabytkowa rezydencja, której historia sięga XIV wieku. Został on zbudowany przez rycerza von Beier i od tamtej pory przeszedł wiele przeobrażeń. W latach 1608-1609 hrabia Daniel von Schaffgotsch zlecił rozbudowę, nadając mu barokowy charakter. Kolejne modyfikacje miały miejsce w 1775 i 1830 roku. Obecnie dwór pełni funkcję Ośrodka Pomocy Społecznej.

Dwór Czarne w Jeleniej Górze

Historia dworu sięga roku 1559, kiedy to Casper Schaffgotsch rozpoczął budowę murowanego dworu. Dwór ten był budowlą obronną otoczoną fosą, z piętrową konstrukcją, dziedzińcem, murami obronnymi i wieżą bramną. W 1718 roku część zamku spłonęła, ale została później odbudowana. W około 1885 roku dokonano przebudowy i modernizacji, zmieniając bryłę budynku i dachy. Obecnie dwór należy do Fundacji Kultury Ekologicznej „Dwór Czarne”. Na jego terenie mieści się centrum kształcenia „Wszechnica Dwór Czarne”, które organizuje różnorodne wydarzenia kulturalne, w tym koncerty i przedstawienia teatralne.

Dwór Czarne w Jeleniej Górze
Dwór Czarne w Jeleniej Górze, fot. Piotr Matyga, CC BY-SA 4.0

Pałac Paulinum w Jeleniej Górze

Pierwsze wzmianki o pałacu sięgają 1655 roku, kiedy to jezuici przybyli do Jeleniej Góry, nadając folwarkowi nazwę Paulinenhof. W połowie XIX wieku obszar ten zakupił znany fabrykant Richard von Kramst, który zlecił stworzenie parku krajobrazowego na Górze Krzyżowej oraz rozbudowę pałacu w stylu zamkowo-dworskim. Prace te powierzono architektowi Karolowi Grosserowi, co zaowocowało eklektyczną rozbudową pałacu. Pałac Paulinum to malownicza budowla wzniesiona na wzgórzu, otoczona licznymi wieżyczkami, wykuszami i loggiami, które nadają jej niepowtarzalny urok. Wnętrza pałacu zachowały swój pierwotny charakter, a otaczający go park tworzy piękną scenerię. Współcześnie pałac pełni funkcje hotelu, restauracji oraz centrum konferencyjnego.

Pałac Paulinum w Jeleniej Górze
Pałac Paulinum, fot. Irena Goderska, CC BY-SA 3.0

Pałac Dębowy w Karpnikach

Pałac Dębowy w Karpnikach jest wyjątkowym obiektem położonym u podnóża Gór Sokolich, kilkaset metrów od pałacu Wilhelma Pruskiego. Historia tego miejsca sięga 1875 roku, kiedy to marszałek dworu księstwa Hesji, Ulrich de Tomneux von Saint Paul, wzniósł tu okazałą rezydencję oraz urządził przepiękny park botaniczny. Pałac Dębowy wyróżnia się swoją trójkondygnacyjną budowlą o różnorodnej architekturze. Zbudowany z cegły, z charakterystycznymi wysokimi dachami, posiada wieżę, ryzalit i wykusze, nadając mu eklektyczny i późnogotycki styl z elementami wczesnorenesansowymi. Wnętrze pałacu zachwyca oryginalnymi malowanymi witrażami, kominkami i pięknymi stropami z bogato wyprofilowanymi belkami. Pałac jest obecnie w rękach prywatnych i niedostępny dla zwiedzających.

Zamek w Karpnikach

Zamek w Karpnikach, znanym także jako Pałac Karpniki, to wyjątkowy obiekt historyczny i architektoniczny położony w dolnej części wsi Karpniki. Pierwsza, znana wzmianka o zamku wiąże się z fundacją księcia Bolesława IV lub Henryka Brodatego. W latach 1426-1427 zamek został zniszczony przez husytów, a w XV wieku wzniesiono nowy obiekt warowny. W 1822 roku, zamek został nabyty przez księcia Wilhelma Pruskiego, brata króla Fryderyka Wilhelma III, który przekształcił go w swoją letnią rezydencję. Kolejna przebudowa pałacu miała miejsce w pierwszej połowie XIX wieku, kiedy to nadano mu neogotycki wystrój architektoniczny i charakter obronny.

Park krajobrazowy w Karpnikach został stworzony pod kierunkiem ogrodnika Waltera z Bukowca, hrabiny Reden i księżnej Marianny. Neogotycki pałac w Karpnikach to trzykondygnacyjna budowla na planie czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem. Z pierwotnej budowli zachowała się jedynie cylindryczna wieża. Elementy renesansowej dekoracji można jeszcze dzisiaj podziwiać na portalach, obramieniach okien dolnej kondygnacji i drzwiach, a także w sztukateriach izby przybramnej oraz sklepieniach parteru. Niektóre pomieszczenia zachowują fragmenty wystroju z XIX wieku. Współcześnie zamek w Karpnikach pełni rolę hotelu oraz restauracji.

Zamek w Karpnikach
Zamek w Karpnikach, fot. SchiDD, CC BY-SA 4.0

Pałac Smyrna w Kowarach

Barokowy pałac wzniesiono w połowie XVIII w. prawdopodobnie na zlecenie bogatego patrycjusza. Obiekt w latach 80-tych XIX w. zmodernizowano. Budynek wybudowano na planie prostokąta o zwartej bryle przykrytej wysokim dachem czterospadowym z ozdobnymi facjatkami. Od strony frontowej bryłę zdobi facjatowy potrójny szczyt. W pomieszczeniach parteru zachowały się sklepienia lunetowe. Z pierwotnego wyposażenia zachowały się drzwi piętra, wszystkie z lat 20. XVIII w., ujęte w bogato profilowane ramy. Płaszczyzny skrzydeł są dekoracyjnie zdobione. W nadświetlu portalu głównego zachowała się bogato kuta krata z ornamentem wstęgowym i akantowym.

Pałac w Ciszycy

Obecny pałac prawdopodobnie został wzniesiony przez Carla Gottharda Langhansa, razem z otaczającym go parkiem krajobrazowym. W 1822 roku posiadłość została wynajęta przez rodzinę Radziwiłłów, a następnie w 1833 roku księżna Luiza Radziwiłłowa odkupiła pałac. Później przeszedł on w ręce Czartoryskich. W 1938 roku, pałac był planem filmu „Preussische Liebesgeschichte”, opowiadającym historię nieszczęśliwej miłości księżniczki Elizy Radziwiłłówny do pruskiego następcy tronu Wilhelma. Pałac w Ciszycy to jednopiętrowa budowla z mansardowym dachem, ozdobionym facjatkami w stylu empire. Obecnie pałac pełni funkcję mieszkalną.

Pałac w Cieszycy
Pałac w Cieszycy, fot. Enamo, CC BY-SA 3.0

Nowy Dwór w Radocinach

Położony na północ od centrum Kowar, Nowy Dwór został wzniesiony w 1570 roku przez Caspara Schaffgotscha dla swojego syna. Przez wiele lat pozostawał w rękach rodu Schaffgotschów, ale po tragicznych wydarzeniach wojny trzydziestoletniej został odebrany rodzinie. W kolejnych wiekach przechodził różne ręce, aż w końcu trafił w posiadanie rodziny von Reuss, która nadała mu obecny wygląd. Obecnie, Nowy Dwór w Kowarach pozostaje w prywatnej własności i nie jest dostępny dla zwiedzających.

  Zamek w Krasiczynie

Pałac i dom wdowy w Łomnicach

Pierwsze wzmianki o Łomnicy pochodzą z lat 1475-1654, kiedy to posiadłość należała do rodziny Zedlitzów. Przebudowa dworu na barokowy pałac miała miejsce w latach 1705-1725. Kolejna znacząca modernizacja przeprowadzona została w latach 1838-1844, gdy pałac przeszedł w ręce rodziny Küsterów. Obecny kształt budynku ma niewiele wspólnego z epoką baroku. Otacza go malowniczy park krajobrazowy, założony w 1835 roku, wykorzystujący naturalny krajobraz nad rzeką. Pałac to trzykondygnacyjna budowla z użytkowym poddaszem. Na froncie wyróżniają się charakterystyczne ryzality – alkierze. Korpus główny zwieńczony jest dachem czterospadowym. Wejście do pałacu prowadzi przez balkonowy portal z narożnymi kolumnami. Wnętrza zachowują pierwotny układ, z hollem zdobionym doryckimi kolumnami i bogatą dekoracją malarską sufitu. W pobliżu pałacu znajdują się zabudowania folwarczne.

Pałac w Łomnicy
Pałac w Łomnicy, fot. Jacek Halicki, CC BY 3.0

Dom Wdowy, zwany również „Witwenhaus,” został zbudowany przez rodzinę Mentzlów w latach 1803-1804, blisko pałacu w Łomnicy. To dwukondygnacyjny budynek z czterospadowym dachem i lukarnami. Wnętrza zachowują oryginalny układ przestrzenny.

Dom Wdowy w Łomnicy
Dom Wdowy przy Pałacu w Łomnicy, fot. Jacek Halicki, CC BY 3.0

Obecnie w Domu Wdowy znajdują się restauracja i hotel. Fundacja Dominium Łomnica działająca przy pałacu, dba o zachowanie krajobrazu kulturowego i organizuje wystawy, koncerty oraz imprezy kulturalne. W pałacu można zwiedzać stałą wystawę „Dolina zamków i ogrodów – Kotlina Jeleniogórska – wspólne dziedzictwo” oraz wystawy czasowe. W skład kompleksu wchodzi także niedawno odremontowany folwark, dostępny dla zwiedzających. Obiekty są bardzo dobrze zachowane.

Pałac w Miłkowie

Pałac w Miłkowie znajduje się w malowniczej wsi rozciągającej się wzdłuż potoku Młynówka. Miłków to jedna z najstarszych wsi w Karkonoszach, usytuowana na wysokości od 413 do 650 m n.p.m. Przez tę urokliwą miejscowość prowadzą dwie ważne drogi: z Jeleniej Góry do Karpacza oraz Droga Śródsudecka na odcinku z Piechowic do Kowar. Pałac w Miłkowie powstał w drugiej połowie XVII wieku. Po pożarze w roku 1768 r., budynek został odbudowany przez ówczesnego właściciela, hrabiego von Lodron, który nadał klasycystyczny wystrój elewacji oraz utworzył otaczający pałac park. Pałac to okazała dwukondygnacyjna budowla w kształcie podkowy, nakryta wyniosłymi dachami mansardowymi, z charakterystycznymi kominami i lukarnami. Fasada wyróżnia się regularnością i symetrią, a wejście główne zdobi kolumnowy portal, nad którym umieszczony jest kartusz herbowy. Wnętrza zachowały swój historyczny układ przestrzenny, a na parterze znajdują się pomieszczenia główne z krzyżowymi sklepieniami. W otoczeniu pałacu znajdują się zabudowania folwarczne, otoczone przepięknym parkiem krajobrazowym.

Dwór w Mniszkowie

Dwór został wzniesiony dla rodziny Geierów, prawdopodobnie w 1728 roku. W 1909 roku przeszedł gruntowny remont, prawdopodobnie przy udziale znanego architekta i publicysty Paula Schulze-Naumburga. W 1934 roku przeprowadzono renowację lub gruntowne przemalowanie stropu sali na piętrze południowo-wschodniego narożnika. Budynek powstał na planie prostokąta,  zwartej bryle i układzie kalenicowym. Jego elewacje są zwieńczone masywnym, profilowanym drewnianym gzymsem. Wnętrza zachowały historyczny charakter, w tym niezwykle barwny strop belkowy sieni pierwszego piętra. Strop ten zawiera rodzajowe sceny dworskie będące alegorią pięciu zmysłów, a także scenki z życia na wsi, postaciami górników i inne elementy manierystyczne. Obecnie w rękach prywatnych.

Pałac Królewski w Mysłakowicach

Historyczna perła Kotliny Jeleniogórskiej. Jego bogata historia zaczyna się już w 1385 roku, kiedy to ziemia Mysłakowicka była w posiadaniu braci von Kolberg. Jednak prawdziwy rozkwit pałacu miał miejsce w XVIII i XIX wieku, gdy przeszedł przez ręce wielu właścicieli, w tym króla Prus, Fryderyka Wilhelma III. Obecny wygląd pałac zawdzięczamy głównie przebudowie przeprowadzonej pod nadzorem architekta Augusta Stülera. To on nadał mu charakterystyczny neogotycki wystrój, z łukami Tudorów, krenelażami i wieżyczkami. Otaczający go rozległy park krajobrazowy zachęca do spacerów i odkrywania historii tego niezwykłego miejsca. Dziś w pałacu znajduje się szkoła podstawowa.

Pałac w Mysłakowicach
Pałac w Mysłakowicach, fot. Beemwej, CC BY-SA 3.0

Pałac w Pakoszowie

Położony jest na rogatkach Jeleniej Góry, na skraju wsi, w pobliżu rzeki Kamiennej. Pałac zbudowano w 1725 r. dla Johanna Martina Gottfrieda – burmistrza Jeleniej Góry tytułującego się „kupcem królewskim”. Drogą mariażu pałac w roku 1771 przeszedł w ręce rodziny Hessów, spokrewnionych z najpotężniejszymi patrycjuszowskimi rodami jeleniogórskimi. W tym czasie został poddany drobnym przebudowom i uzupełnieniom w wystroju wnętrza. Barokowa, dwukondygnacyjna budowla założona została na rzucie prostokąta z bocznymi ryzalitami. Wewnątrz zachowały się pomieszczenia sklepione kolebkowo, ze skromnymi dekoracjami stiukowymi oraz kominkami i klasycystyczną stolarką. Obecnie najcenniejszą ozdobą pałacu jest dekoracja narożnego saloniku z kominkiem. Ściany tego małego wnętrza wyłożone są XVIII-wiecznymi fajansowymi płytkami z Delft. Kafelki są dekorowane przestawieniami figuralnymi o motywach rodzajowych i biblijnych, przedstawionych w scenerii charakterystycznej dla XVIII-wiecznej Holandii, z którą Jelenią Górę wiązały ożywione stosunki handlowe. Obecnie w pałacu mieści się hotel, restauracja oraz centrum konferencyjne.

  Zamek w Chęcinach
Pałac w Pakoszowie
Pałac w Pakoszowie, fot. Jacek Halicki, CC BY 3.0

Pałac w Sobieszowie

Pałac w Sobieszowie to urokliwa rezydencja zlokalizowana w centralnej części miasta pomiędzy ulicą Karkonoską a Cieplicką. Jest on usytuowany na skarpie, przy drodze do Piechowic, w sąsiedztwie katolickiego kościoła. Budynek został wzniesiony w latach 1705-1712 z inicjatywy Antona von Schaffgotscha według projektu Eliasza Scholzego. Rodzina Schaffgotschów przeniosła się tu po pożarze zamku Chojnik w 1675 roku. Pałac w Sobieszowie przybrał formę barokowej rezydencji, a pod nim rozciąga się obszerny dziedziniec gospodarczy z budynkami folwarcznymi z XVIII i XIX wieku. Pałac ma formę prostokątną, składa się z trzech kondygnacji i jest przykryty czterospadowym dachem. Nad głównym wejściem znajduje się tympanon, a elewacja ogrodowa zachowuje portal z kartuszem herbowym. Obecnie pałac pełni funkcję szkoły średniej.

Zamek Chojnik

Zamek Chojnik położony jest na granitowym wzgórzu na wysokości 627 m n.p.m. Pierwotnie posiadał charakter obronny, prawdopodobnie powstał w XIII wieku za panowania księcia Bolka I lub Bolka II świdnicko-jaworskiego. W 1393 roku stał się lennem królestwa czeskiego i przeszedł w ręce rodziny Schaffgotschów. Kolejne wieki przyniosły rozbudowę zamku, który jednak popadł ostatecznie w ruinę po pożarze w 1675 roku. W XIX wieku, w okresie rozwoju turystyki górskiej, ruiny zamku stały się atrakcyjnym miejscem do zwiedzania. Otwarto tu gospodę w 1822 roku oraz schronisko turystyczne w 1860 roku. Malowniczy kompleks zamkowy składa się z korpusu zamku górnego z kaplicą, arsenałem, cylindryczną wieżą obronną oraz murami otaczającymi całość. Obecnie zamek Chojnik to trwała ruina z częściowo zrekonstruowanymi fragmentami. Jest własnością Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), które utrzymuje na jego terenie schronisko turystyczne.

Zamek Chojnik
Zamek Chojnik, fot. Piotr Klementowski, CC BY-SA 3.0

Wieża Książęca w Siedlęcinie

Wieża znajduje się w pobliżu Jeleniej Góry, pośrodku wsi Siedlęcin, w dolinie niedaleko mostu na Bobrze. Budowę gotyckiej wieży rozpoczęto najprawdopodobniej około 1313 r. na zlecenie księcia jaworskiego Henryka I. Pierwotnie wieża miała cztery kondygnacje, z czego dwie dolne przeznaczone były na pomieszczenia gospodarcze, natomiast trzecią i czwartą zajmowali właściciele. Ściany sali na trzeciej kondygnacji pokrywa duży cykl malowideł w technice al secco o łącznej powierzchni ponad 33 m² – pochodzących z lat 1320-1340. Stanowią one jedyne na Śląsku, stosunkowo dobrze zachowane, wysokiej klasy artystycznej, średniowieczne malowidła ścienne. Obecnie należy do Fundacji Zamek Chudów. W wieży mieści się Muzeum Wieży w Siedlęcinie, na terenie obiektu organizowane są imprezy edukacyjne, historyczne, koncerty i wystawy.

Pałac na Wodzie w Staniszowie Dolnym

Pałac znajduje się w dolnej części wsi, na terenie dawnego zespołu dworskiego. Pałac zamyka od wschodu czworoboczny dziedziniec, wokół którego zgrupowane są zabudowania folwarczne. Powstanie budowli pałacowej dotychczasowi badacze łączą z księciem Henrykiem XXXVIII von Reuss, który miał ją wznieść w roku 1786, a więc o rok wcześniej od rozbudowy głównego założenia pałacowego. Około 1830 dwór został przebudowany. Pałac zaprojektowany na planie prostokąta, przekryty czterospadowym dachem z lukarnami. Prostą i surową fasadę pałacu urozmaica mocno wysunięty jednokondygnacyjny kolumnowy portyk i szczyt umieszczony nad nim w połaci dachowej. Parter zachował wnętrze sklepione kolebką z lunetami oraz bogato profilowany portal wejściowy, zwieńczony kartuszem herbowym z koroną książęcą. W pałacu oraz nowo dobudowanej części mieszczą się pokoje hotelowe, restauracja oraz centrum SPA.

Pałac na wodzie w Staniszowie
Pałac na wodzie w Staniszowie, fot. Enamo, CC BY-SA 3.0

Pałac w Staniszowie Górnym

Pałac położony w południowej, górnej części Staniszowa, przy stokach wzgórza Czop. Początki pałacu sięgają prawdopodobnie drugiej połowy XVI wieku, a największa przebudowa miała miejsce za czasów księcia von Reuss po roku 1787. Obecna bryła pałacu prezentuje się jako dwukondygnacyjny, barokowy gmach z otwartym dziedzińcem od strony ogrodu. Zachowały się w nim liczne historyczne detale, takie jak kamienne portale, opaski okienne i kartusz herbowy. Współcześnie pałac w Staniszowie pełni funkcję hotelu, restauracji i centrum konferencyjnego. To także ośrodek życia kulturalnego, wspierający lokalnych artystów i organizujący różnorodne wydarzenia, w tym koncerty cyklu „Muzykalia Staniszowskie”.

Pałac w Wojanowie

Pałac w Wojanowie położony jest na południowym krańcu drogi z Jeleniej Góry do Trzcińska. Pierwsze wzmianki o dobrach w Wojanowie pochodzą z XIII wieku, a od tego czasu przechodził przez ręce różnych właścicieli. W 1607 roku Nickel von Zedlitz und Nimmersath wzniósł nowy renesansowy dwór, który został zniszczony przez Szwedów podczas wojny trzydziestoletniej, a po odbudowie pałac przyjął styl barokowy.W latach 1832-1834 Karl Ike przeprowadził przebudowę pałacu w stylu neogotyckim. W 1839 roku posiadłość przeszła w ręce księżniczki Luizy, żony księcia Fryderyka Niderlandzkiego, co doprowadziło do kolejnej modernizacji. Park krajobrazowy został zaprojektowany przez Piotra Józefa Lenné, architekta króla pruskiego. Pałac w Wojanowie to trzykondygnacyjna budowla na planie prostokąta z okrągłymi alkierzowymi wieżami i stromym dachem namiotowym. Przed pałacem rozciąga się rozległy taras, a obie strony flankują oranżerie połączone z pałacem. Całość otacza piękny kilkunastohektarowy park krajobrazowy. Obecnie w pałacu znajduje się hotel, kawiarnia, restauracja, centrum konferencyjne oraz SPA. To również miejsce organizacji wystaw czasowych i różnorodnych wydarzeń kulturalnych.

Pałac w Wojanowie
Pałac w Wojanowie, fot. Jacek HJalicki, CC BY 3.0

 

Wszelkie informacje dotyczące zabytków w Kotlinie Jeleniogórskiej można znaleźć na stronie fundacji www.dolinapalacow.pl.